Akdeniz Su Ürünleri Araştırma, Üretme ve Eğitim Enstitüsü Müdürlüğü'nün (AKSAM) 2 yıldır Akdeniz'de sürdürdüğü proje kapsamında, ağırlıkları 200 ile 600 kilo arasında değişebilen mavi yüzgeçli Atlantik orkinoslarının yaşamı, uydu alıcısıyla takibe alındı. 'Doğu Akdeniz'de Üreyen Mavi Yüzgeçli Atlantik Ton (Thunnus thynnus) Balıklarının Üreme ve Göç Davranışlarının Araştırılması Projesi' kapsamında 13 balığa uydu alıcısı takıldı. Farklı boylardan seçilen balıklar dalgıçlar tarafından tekneye alınarak, uydu takip cihazları takıldıktan sonra denize bırakıldı.

Aksam Müdürü Serkan Erkan, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü'ne bağlı yürüttükleri ve 2 yıl önce başlattıkları projenin son aşamasında, Uluslararası Atlantik Orkinosunu Koruma Komisyonu (ICCAT) ile iş birliği yapıldığını söyledi. Bu kapsamda ABD'den uzmanların tanesi 5 bin euro olan uydu alıcısını getirdiğini anlatan Erkan, bakanlık izniyle ağırlıkları 200-600 kilo arasındaki toplam 13 mavi yüzgeçli Atlantik orkinosuna uydu alıcısı takıldığını açıkladı.

BİLİNMEZLERİ ORTAYA ÇIKACAK

Şu an uydudan cihazlarla balıkları izlemeye başladıklarını belirten Serkan Erkan, şöyle konuştu:

"Amacımız, bu balıkların Akdeniz'deki göç davranışlarını izlemek, Atlantik Okyanusu'na çıktıkları süreyi görmek. Hangi dönemde çıkıyorlar, çünkü literatürde birçok bilgi var ve bazılarının Akdeniz'den çıkmadığı yönünde. Yumurtlama ve üreme bölgeleriyle ilgili birçok bilinmez var. İnşallah bu çalışmanın sonucunda da bu verileri alacağız. Uydu alıcısı cihazların oldukça donanımlı ve tanesinin 5 bin euro civarında. İlk önce balık sualtına daldığında veri vermiyor. Balık su yüzeyine çıktığında, 'Ben balıktayım, şu anda veri almaya başladım' diye uyduya sinyal gönderiyor. Bunu görüyoruz. Aldığı verinin tamamını vermiyor, belli kısmını gönderiyor, çünkü cihazın pil ömrünü uzun tutmak için. Balık her suya giriş çıkışında uyduya sinyal gönderip, bulunduğu yer, suyun sıcaklığı, basınç, indiği derinliği sürekli veriyor. Pil ömrü belli bir seviyenin altına düştüğünde balığı terk ediyor, balığı terk ettikten sonra su yüzeyine çıkıyor, 'Ben balıktan ayrıldım, su yüzeyindeyim şu anda, bugüne kadar aldığım verinin tamamı da budur' diyerek uydudan bize göndererek görevini sonlandırıyor."

TAMAMI JAPONYA'YA İHRAÇ EDİLİYOR

Ton balıklarının kocagöz, yazılı gibi birçok çeşidi bulunduğundan bahseden Erkan, bunların içinde mavi yüzgeçli Atlantik orkinosunun en büyük ve en ekonomik değeri olanlardan biri olduğunu belirterek, "Neredeyse tamamını Japonya'ya satıyoruz. ICCAT, her yıl bu balığın avlanma kotalarını ülkelere göre belirliyor. Bilimsel veri ürettikçe payınız artıyor. Biz bu işe 900 tonla başlamıştık. Bu yıl 22 bin ton civarında ülkesel kotamız var. Bunu da balıkçılarımıza ihaleyle paylaştırıyoruz. Balıkçılarımız bu kotayı avlayıp, neredeyse yüzde 100'ünü Japonya ve Uzakdoğu ülkelerine ihraç ediyorlar" diye konuştu.

Ülkeye döviz sağladığı için önemli tür olduğunu dile getiren Erkan, "Koruma amaçlı ileride bu balığın neslinin tükenmemesi için de önlem amaçlı bilimsel çalışmaları sürdürdüklerini söyledi. Bu balığın kilogram satış fiyatının 12 euro civarında. Türkiye'nin bu balıktan yılda elde ettiği ihracat geliri ise 264 milyon euro civarı. Bu balıkların ağırlıkları 200-600 kilogram arasında değişiyor ve yaklaşık söylüyorum, 600 kilogramlık bir orkinos balığından neredeyse bir otomobil parası kazanabilirsiniz" dedi. 

DHA