Tarım sektöründe yapay zeka dönemi

Artan dünya nüfusu ile birlikte iklim değişikliği, kuraklık, çölleşme, su ve toprak erozyonu ile tüketici alışkanlıklarındaki değişiklik gibi gelişmeler günümüzde tarımsal faaliyetlerin sürdürülebilirlik, verimlilik ve maliyet vb. konuların dikkate alınarak yapılmasını zorunlu kılıyor. AÜ Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Orhan Özçatalbaş ile Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Murad Çanakcı ve Prof. Dr. Mehmet Topakcı, bu alandaki gelişmelerin artık “Akıllı Tarım Devrimi” olarak tanımlanması gerektiğini savundu.

YÖK’ÜN HAMLESİ DÖNÜM NOKTASI

Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK), tarımda dijital teknolojilere dayalı lisans ve ön lisans programları geliştirme yönündeki adımını “vizyoner ve yerinde” olarak nitelendiren Prof. Dr. Orhan Özçatalbaş, bu kararın Türkiye’nin tarımsal rekabet gücünü artırmada belirleyici rol oynayacağını ifade etti. Özçatalbaş, üniversitelerde yapay zekâ, büyük veri, bulut bilişim ve IoT gibi disiplinlerin entegre edildiği programlara ihtiyaç duyulduğunun altını çizdi. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın bu süreçteki rolüne de dikkat çeken Prof. Dr. Özçatalbaş, çiftçilerin teknolojiye erişiminde yayım ve danışmanlık hizmetlerinin güçlendirilmesi gerektiğini kaydetti.

TARIM 4.0 KIRDA REFAHI ARTIRACAK

Yeni nesil teknolojilerin kırda refah artışı ve gençlerin tarıma yönelmesi açısından da önemli olduğunu söyleyen Prof. Dr. Orhan Özçatalbaş, “Tarım 4.0, artık sadece teknolojik bir devrim değil, kırsal kalkınmanın anahtarıdır. YÖK’ün bu vizyoner hamlesi, üniversitelerimizin katkısıyla somut bir değişime dönüşebilir. Türkiye’nin tarımsal rekabet gücünü artırması için tüm paydaşların birlikte çalışması gereklidir” diye konuştu.

ÇANAKCI: YAPAY ZEKA İNSANIN YERİNİ ALMAYA BAŞLADI

Günümüzde ise tarımsal üretimin dijitalleştiğine dikkat çeken Prof. Dr. Çanakcı, 20’nci yüzyılın ikinci yarısından itibaren elektrik, elektronik, bilgisayar, yazılım, internet ve GPS gibi alanlardaki gelişmelerin tarıma entegre edildiğini ve bu sayede yapay zeka destekli sistemlerin karar süreçlerinde insanın yerini almaya başladığını söyledi. Bu yeni dönemin, akıllı tarım uygulamalarının temelini oluşturduğunu dile getiren Çanakcı, “Belirtilen uygulamalar, kullanıldığı alan ve teknolojik düzeye göre farklı şekillerde olabilmektedir. Bu süreçte verilerin toplanması, analiz edilmesi, değişkenlik haritalarının oluşturulması ve karar destek sistemlerinin geliştirilmesi temel işlemler arasındadır. Verilerin toplanması, uydu görüntüleri, sensörler, kameralar vb. ile sağlanmaktadır” dedi.

TRAKTÖRLER SÜRÜCÜSÜZ, SERALAR OTOMATİK…

Dünyada, Türkiye’de ve Antalya’daki akıllı tarım uygulamalarını konusuna değinen Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Mehmet Topakcı ise dünyada işletmelerde ekonomik yapısına, ölçek büyüklüğüne ve teknolojik düzeyine göre akıllı tarım teknolojilerinin uygulamalarının daha görünür olmaya başladığını ifade etti. Topakcı, “Günümüzde değişken düzeyli uygulamalar, otomatik dümenleme, sürücüsüz traktörler, sera otomasyonu, sulama-gübreleme otomasyonu, kapalı ortam yetiştiriciliği, tarım robotları, sağım robotları, insansız hava araçları (İHA), ürün takip sistemleri, tahmin uyarı sistemleri, hastalık-zararlı teşhisi, sürü yönetimi, çiftlik yönetimi gibi birçok teknolojinin sahada uygulandığı görülmektedir.  Bu uygulamalarda verimliliğin artması ve maliyetlerin azalması ve sürdürülebilir bir tarıma katkı sağlanması beklenmektedir” diye anlattı.

ANTALYA’DA AKILLI TARIM UYGULAMALARI YAYGINLAŞACAK

Akıllı tarım uygulamalarını Antalya özelinde değerlendiren Prof. Dr. Topakcı, “Büyük tarla tarımı işletmelerinde otomatik dümenleme, İHA’lar ile yapılan ilaçlama, gübreleme ve sera gölge tozu uygulamaları, modern sera otomasyon sistemleri gibi uygulamaların akıllı tarım teknolojileri kapsamında değerlendirilebilecek uygulamalar olduğu görülmektedir. Bununla birlikte seralarda hastalık ve zararlı teşhisinde yapay zeka uygulamaları, aydınlatma otomasyonu ve kapalı ortam yetiştiriciliğine yönelik çalışmalar da bulunmaktadır. Antalya ve çevresinde sebze ve meyve ağırlıklı bir tarımsal üretim dikkate alındığında, gelecekte bu alandaki akıllı tarım teknolojilerinin kullanım alanı bulacağı beklenmektedir. Bu kapsamda iklim değişikliği etkilerinin de (su kaynaklarının azalması vb.) dikkate alındığı ve küçük ölçekli işletmelerin yeni teknolojileri kullanmasına yönelik çalışmalara öncelik verilmesinin olacağı düşünülmektedir” ifadelerini kullandı.

TOPAKCI: UYGULAMALI EĞİTİMLERE AĞIRLIK VERİLMELİ

Prof. Dr. Mehmet Topakcı, akıllı tarımın özellikle Tarım 4.0 kavramının ortaya çıkışıyla birlikte daha fazla ilgi gördüğünü ve kamuoyunun bu alana yönelik farkındalığının arttığını belirtti. Prof. Dr. Topakcı, günümüzde Ziraat Fakülteleri ve Meslek Yüksekokulları'nda “Akıllı Tarım”, “Hassas Tarım Teknolojileri” ve “Dijital Tarım” gibi başlıklar altında dersler verildiğini ifade etti. Bu derslerin hem zorunlu hem de seçmeli olarak öğretim programlarında yer aldığını vurgulayan Topakcı, konunun akademik düzeyde de ele alınmasının sevindirici olduğunu dile getirdi.