Günümüzde Ölü Deniz’in (Lut Gölü) doğusunda ve güneyinde uzanan çöllük ve kullanılmayan alanlarında bulunan yüzlerce harabe, burasının geçmişte bir zamanlar müreffeh ve sık nüfuslu bir bölge olduğunu göstermektedir.
Arkeologlar, bu bölgenin yaşadığı refah döneminin İ.Ö. 2300–1900 yılları arasında geçtiğini tahmin etmektedirler. Tarihi kaynaklara göre Hz. İbrahim, İ.Ö. 2000 yıllarında yaşamıştır.
O halde, arkeolojik deliller bu bölgenin H. İbrahim ve O’nun yeğeni olan Hz. Lut zamanında helake uğradığını doğrulamaktadır. Kur’an, Kitabı Mukaddes, Antik Yunan ve Latin Yazıları ile modern jeolojik ve arkeolojik araştırmaların felaket bölgesi ile ilgili bazı tespitleri şöyledir:
Kavmi, Lut (a.s.)’ın nasihatlerini dinlemediler, kötülüklerine devam ettiler. Nihayet Lut Peygamber kendine inananlarla beraber geceleyin şehri terk etti. Kavmi ise zelzele, başlarına yağan müthiş taş ve yağmur ile helak olup gittiler, işte küfür ve fuhşun sonu böyle neticelendi. Derken Allah’ın azabı geldi.
Sabaha varınca, güneş doğarken, korkunç ses onları bastırdı. Üzerlerine berbat bir yağmur, taş savuran fırtına indi. Pişirilmiş balçıktan yapılıp istif edilmiş ve Rabbinin nezdinde damgalanmış taşlar yağdırıldı. Taş yağmuruna tutuldular. Hepsinin soyu kesilmişti. Şehirlerinin altı üstüne geldi.
Helak edilen şehirlerden Sodom, sonradan gelenlere ibret için bugün Lut Gölü’nün güneyinde harabe olarak mevcuttur.
Ahd-i Atik’te ise, Lut Kavminin helak edilmesi için gökten kükürt ve ateş yağdığı nakledilir. Gerek Kur’an-ı Kerim ve gerekse diğer semavi kitaplardaki bu bilgiler, Lut Kavminin atomik bir patlama ile helak edildiklerini göstermektedir.
Lut Kavmi’nin başına inen azap Tevrat’ta ve antik dönemden kalan eserlerde de yer alır. Ayrıca bazı tarihi ve arkeolojik araştırmalar da olayı tespit etmektedir. Olay, Lut Gölü’nün güneyinde M.Ö. yaklaşık 1900 sıralarında vaki olmuştur.
Kitabı Mukaddes’e göre, “bölgenin en hareketli, verimli ve kalabalık yeri Sidim Deresi ( Sidim Vadisi) idi. Bu durum şöyle ifade edilmektedir: Ve Lut gözlerini kaldırdı ve bütün Erden Havzası’nın Sodom ve Gomorra’yı Rab helak etmeden evvel Rab’in Bahçesi gibi, Tsoara giderken Mısır diyarı gibi, her yerde suyun bol olduğunu gördü.[3] Günümüz araştırmacıları, bu verimli havzanın şimdi Ölü Deniz’in (Lut gölü) altında bulunduğu görüşünde olup, bu görüşün sağlam arkeolojik delillerle desteklendiğini belirtmektedirler.
Yine araştırmacılara göre, Ölü Deniz bugünkü kadar güneye uzanmıyordu. Bugünkü Ürdün şehirlerinden El-Kerek’in batısında ve tam karşısında El-Lisan adında küçük bir yarımada vardı. Burası eskiden Ölü Deniz’in ucuydu.
Bunun güneyinde kalan ve şimdi göl sularının altında bulunan yöre Hz. Lut Kavmi’nin ünlü şehirleri Sodom, Gomore, Edmah, Zeboyim ve Zoar’ın yer aldığı ‘Sidim Deresi’ denilen verimli bir vadiydi. İ.Ö. 2000 yıllarında bu vadi, şiddetli bir depremin etkisiyle çöktü ve suların altında kaldı. Bugün bile burası gölün en sığ parçasıdır.
Romalılar zamanında daha da sığdı ve batı sahilindeki El-Lisan’a yürünerek geçilebiliyordu. Gölün güney kıyılarında, hâlâ su altındaki ormanlar görülebilmekte ve aynı şekilde su altında binaların bulunması ihtimali de kuvvetli görülmektedir.
Bu yöre, petrol çukurları ve asfalt bakımından da zengin olup, birçok yerde alev almayan gazlar vardır. Jeolojik gözlemlerden anlaşıldığına göre, şiddetli deprem şokuyla petrol, asfalt ve gazların yüzeye fırlayıp alev aldığı ve tüm yörenin bir bomba gibi infilak ettiği anlaşılmaktadır.
Kitabı Mukaddes’te, Hz. İbrahim’in felaket haberini alınca, Hibran’dan felakete uğrayan vadiye gittiği ve ‘yerin dumanının ocak dumanı gibi çıktığını’ gördüğü anlatılmaktadır.
Lut Gölü çevresinde yapılan arkeolojik ve jeolojik araştırmalar, Rift Vadisi’nde son derece büyük tektonik bir sarsıntının olduğunu, bu korkunç depremle beraber yerin derinliklerindeki sıvı haldeki kızgın magmanın, yine korkunç bir şiddetle yeryüzüne fışkırmasıyla geniş bir alandaki yeryüzü haritasını değiştirdiğini göstermektedir.
ÜRDÜN ZELZELESİ
Bölgeyi gezen araştırmacı Prof. Dr. Ahmet Bedir şunları kaydeder: “Ürdün Vadisi’nde meydana gelen depremde, Taberiye Gölü’nden başlamak üzere Akabe Körfezi’ne kadar olan deniz seviyesinden aşağı bir zemin meydana gelmiş olup, , bu bölgede batan şehirlerin kenarlarında kurulup hala meskûn halde olan yerleşmeler vardır. Bu şehirlerin Lut Gölü’nün güney doğusunda, sığ suların altında kaldıkları tahmin edilir. Ahd-i Atik’te Admah, Tseboim ve Tsoar’la birlikte beş ova kentini oluştururlar.
