ANTALYA'NIN MEŞHUR EYYAM-İ BAHUR SICAĞI

İbrahim Okumamış

11.07.2023 - 09:00

YAYINLANMA

25.04.2025 - 20:53

GÜNCELLEME

11.07.2023 - 09:00

YAYINLANMA

25.04.2025 - 20:53

GÜNCELLEME

Yapılan son meteorolojik değerlendirmelere göre ANTALYA müthiş bir sıcak hava dalgasının etkisine girecekmiş. Hem de öyle böyle değil. SICAK ve kuru hava ile birlikte rüzgar etkili olacakmış.

Dün o kadar işimin arasında sosyal medyada ‘Hava Forum’ diye Türkiye'nin ilk meteorolojik forum sitesinin bir paylaşımı gözüme ilişti. Hafta sonu için uyarı yapılmış.

Antalya'da CUMARTESİ günü sıcaklığın gölgede 46-47 dereceye ulaşmasının tahmin edileceğini belirtiliyor. Asfalt ve toprak sıcaklığı ile bunun yer yer 60 dereceye ulaşacağı vurgulanıyor.

Bunu okurken aklıma bir dönem görev yaptığım Sabah Gazetesi’nde, Antalya tarihçisi HÜSEYİN ÇİMRİN’in yazdığı ‘ANTALYA'NIN MEŞHUR EYYAM-İ BAHUR SICAĞI’ başlıklı yazısı aklıma geldi.

Üstat Çimrin’in bu yazısı sayesinde Antalya’nın meşhur sıcağının adını da öğrenmiştim yıllar önce. Çünkü her yıl bu sıcaklarla eskiden nasıl baş edildiğini tane tane anlatıyordu.

Hiç üşenmeden o yazı arayıp buldum. Belki hafta sonu için biraz ÖNLEM olur, birazda nostalji olur düşüncesi ile biraz kısaltarak köşemden aktarmak istedim. Hadi gelin keyifle birlikte okuyalım.

“Eskiden Antalya'da evler çoğunlukla ahşap; MELTEM ve MANAVGAT rüzgârlarını alacak ve birbirlerini gölgelendirecek şekilde DAR SOKAKLAR içinde inşa edilmişlerdi

Özellikle Temmuz ve Ağustos aylarında Antalya'da kuru ve KAVURUCU SICAKLAR başlar. Antalyalılar bu sıcakları ‘EYYAM-İ BAHUR’ sıcakları olarak adlandırır. Bugünlerde o sıcakları yaşıyoruz.

Eski dilde EYYAM, günler, rüzgâr; BAHUR, fazla sıcaklık, sıcak zamanlarda yerden yükselen buhar anlamındadır. Sonradan Antalya'ya yerleşip ‘ANTALYALI’ olmuş bazı dostlarımız, eski Antalyalılara "Her şey güzel, hoş da bu sıcaklarınız hiç çekilmiyor!" diyerek sitem ederler.

Haklılar da. Ancak bir şey unutuluyor. Eskiden bu kadar BETON yapı, yüksek binalar yoktu Antalya'da. Evler çoğunlukla AHŞAP; 'Meltem ve Manavgat Rüzgârları'nı alacak ve birbirlerini gölgelendirecek şekilde dar sokaklar içinde inşa edilmişlerdi.

Ayrıca evler ve caddelerdeki kaldırımlar, kocaman yalancı karabiber ağaçlarının gölgesi altındaydı. Yaz aylarında dik gelen güneş ışınları toprağa ve EVLERE ULAŞAMAZDI bile.

BUZ GİBİ SULAR AKARDI

Bunlardan başka, eskiden ANTALYA caddelerindeki kanallarda ve küçücük dar sokaklarında Düden Çayı'ndan gelen gürül gürül buz gibi sular akar, kente bir serinlik verirdi.

Akşamüstleri sokaklar, caddeler, bu sularla sulanırdı. Bugün bu sular yok ama kale gibi yükselen BETON BİNALAR var. Bu beton yapılar, bugün olanca güneşi gün boyunca emiyor; adeta bir fırına dönen duvarlar, gece boyunca da o evlerde yaşayanlara hayatı ZEHİR ediyor.

Yapılan yüksek binalar, Antalya'nın iklim koşulları ve rüzgâr yönleri DÜŞÜNÜLMEDEN inşa edildikleri için, denizden gelen meltemi kesti.

Eskiden Antalya çok güzel meltem alırdı. "MELTEM HANIM" diyerek de gönlü okşanan bu esinti bizlere serinlik, bitki örtüsüne canlılık ve nem getirirdi. Bu ‘meltem hanım’, güneş biraz yükseldikten, yani kara ısındıktan sonra deniz tarafından karaya doğru eser ve ikindiye kadar devam eder; sonrası ise akşam karanlığına kadar meltemin durgun devresidir.

Bundan sonra basınç dengesi bozulur, tersine döner ve güneş doğuncaya kadar ‘MANAVGAT’ denilen rüzgâr, karadan denize doğru eser. Bu iki rüzgâr, Antalya'nın yazın ÇÖL SICAĞINA benzeyen havasını biraz olsa da yumuşatır, dayanabilecek hale getirirdi.

Meltem, Antalya'da denizden 70-80 km içerilere kadar sokulur. Ne de olsa MELTEMLER Antalya kıyılarının olağan klimasıdır. Bu estikçe ağır sıcaklar biraz hafifler, dayanabilme derecesine inerlerdi.

Antalya halkı, her yıl bu aylar arasında bu havayı bilir ve bekler. Akdeniz'in havası bu devrede İran (Basra) Körfezi ve Arabistan yönünü tuttuğundan, EYYAM-İ BAHUR rüzgârı da karadan kıyılara, kıyılardan da deniz üzerinden o yönde aynı şiddette eser.

Denizde ancak küçük küçük dalgalar yapar. "Eyyam-i Bahur"dan kurtulan Akdeniz kıyı halkı, biraz ferahlar ve artık ağır yaz sıcaklarını bir parça olsun atlatmıştır.

DÜDEN SUYU'NDAN HAVUZ

İşte bu EYYAM-İ BAHUR günlerinde Antalya en sıcak ve en bunaltıcı günlerini yaşar. Termometre 43 dereceye kadar yükselir. Toros kayalıklarının bütün rutubetini emdiği bu kuru rüzgâr, dokunduğu yeri KAVURUR.

Bu rüzgârlar 1-3-5-7 gibi tek sayılı günlerde devam eder. 7'yi geçince ekseriya 15 günden önce dinmez. İşte Antalya'da ‘EYYAM-İ BAHUR SICAKLARI’ denilen bu yakıcı poyrazın estiği ağustos ayının ilk haftası içinde yedi gün süren bu hafta boyunca, denize girilmezdi.

Çünkü böyle günlerde insan vücudunda beyaz lekeler yapan ‘ALA’ düştüğüne inanılırdı. ‘Eyyam-i Bahur’ günlerinde anne-babalar çocuklarına denizi yasaklarlardı.

Fakat yasaklar çocuklara vız gelir, inadına denize koşarlardı. Bu yedi gün içinde denize giren çocuklar, ‘ala düşmesin’ diye boyunlarına ucunda 8'lik bir çivi asılı bir ip geçirilirdi.

Sıcaklardan korunma yöntemleri de oldukça basitti. Evlerinin bahçelerinde Düden Çayı'ndan gelen su ile dolan havuzları olanlar; bu havuzlara girerek serinlerlerdi.

ÇAKIL TAŞINDAN KLİMA

Eskiden çoğu evde taşlık denilen alt katın tabanı KONYAALTI PLAJI'ndan tek tek ve özenle seçilerek getirilen ve türlü şekillerle süslenmiş çakıl taşlarıyla bezeli olurdu.

Bitki ve geometrik motifli olarak yapılan bu çakıl döşemeler, yumuşak kireç harç üzerine el ile tek tek, iki veya üç renkli olarak döşenirdi.

Yaz aylarında bu çakıl döşemeye atılan bir kova su, taşların üzerinde birden buharlaşınca, ortalık serinleyiverir; çakıl taşları arasında kalan ıslaklık nedeniyle elde edilen serinlik, Antalya'nın yakıcı sıcaklarında Antalyalılar için, uzun süren bir klima esintisi etkisi yaratırdı.”

BİR CEVAP YAZ

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Yorumlar (0 Yorum)

ANTALYA'NIN MEŞHUR EYYAM-İ BAHUR SICAĞI

İbrahim Okumamış

BİR CEVAP YAZ

Diğer Yazıları

İYİLİKLE DÜRÜSTLÜK ARASI YOL HİKAYESİ

KAŞ YAPARKEN GÖZ ÇIKARMAYIN!

KAYSERİ DEPLASMANINDA ANTALYASPOR’A BAKIŞ

FALEZLERİN RESMEN İÇİNDEN GEÇMİŞLER!

ANNELERİN ACISI ÇİÇEKLE GEÇMEZ

BOB AMCA NİYE GELDİ?

CHP’Lİ KAYA’NIN KORUMA HİKAYESİ

KANSERE ÇARE VAR SAAT KULESİ’NE YOK

ANTALYASPOR’UN SON ‘Z’ RAPORU

‘KAÇAK’TAN KİMSEYE SİYASİ RANT ÇIKMAZ!

SARDI KORKULAR GELECEK YILLAR!

HAYAT KALİTEMİZ DEĞİŞİME UĞRADI

YOLGEÇEN HANINA DÖNDÜRÜLDÜK!

ANTALYA’NIN İÇ ORGAN MR’I

İMAM CEMAAT MESELESİ OLMUŞ

GERÇEK GAZETECİ KORKMAZ YILMAZ

AİLE REİSİ ARTIK ÇOCUKLARIMIZ!

GASTRONOMİ VE SAĞLIKLI BESLENME

BABALAR ÖLSE DE OĞULLARI İLE YAŞAR

AYAR TUTMAYAN BECERİKSİZLİK!

ANTALYASPOR’UN KAVGASI BİTMEZ!

“KİŞİ O’DUR Kİ ESER”

KAŞ’I GÖZÜ PATLADI NAKAVT YAKINDA!

YILDIZLAR GEÇİDİ GİBİ GEÇTİ

ANTALYA SİYASETİ GÖK GÜRÜLTÜLÜ

İNTİKAM SOĞUK YENEN YEMEKMİŞ

ZOR GÜNLER GERİDE KALDI AMA DESTEK ŞART

TAŞ YERİNDE AĞIRDIR

TABUTA SON ÇİVİYİ ÇAKMAK GİBİ BİR ŞEY

KAŞ’IN NERESİ DOĞRU ACABA?

VERİLEN SÖZLER ARAYA KAYNADI

BİR TAKVİM YAPRAĞI DAHA KOPTU ÖMÜRDEN

SEVGİ VE HOŞGÖRÜ ZAMANI GELMİŞTİR

HAYATIMIZDA KAÇ GECE BİTTİ?

BİR ÖMRE BEDEL KADİR GECESİ!

ÇÖZÜM BİZDE ÇARE BİZDE YETER Kİ AYIRT EDEBİLELİM

GEÇMİŞTEN GELEN BİTMEYEN KAVGALAR

YETİMLERE SAHİP ÇIKMAK HEPİMİZİN GÖREVİ OLMALI

ŞEREFLE YAŞAMAK ÇOK ÖNEMLİDİR!

HAYATIMIZDA DEĞİŞEN NE?

MAHREMİYET OLGUSU İNSANI SAYGIN KILAR

BÜYÜK ADAM OLABİLMEK

BU DEVİRDE YAŞAMAK MUCİZE Mİ?

RAMAZAN AYININ FARKINDA OLMAK

YAPILAN İYİLİKLER KARŞILIKSIZ KALMAZ

HATASIZ HİLEKÂRLAR VE ŞEYH HİKÂYESİ

İNSANLIK ÖLDÜ MÜ YOKSA YAŞIYOR MU?

KADININ YERİ VE ÖNEMİ

SADAKA-İ CARİYE VEREN GİZLİ ELLER

BİR ELİN VERDİĞİNİ DİĞER EL GÖRMEMELİ

RAMAZAN PAYLAŞINCA ÇOK GÜZEL OLUYOR

RAMAZANLIK YAZI SEZONUNU AÇTIM!

YARIN MÜBAREK RAMAZAN BAŞLIYOR

BİZ HANGİ VAKİT BU HALE GELDİK?

CHP OLUNCA İYİ, AK PARTİ OLUNCA MI KÖTÜ OLUYOR?

SEN DONU BIRAK DA HESAP VER BAKALIM

BİRAZ KENDİNİZ İÇİN YAŞAYIN!

BÖCEK’İN HAYALİ VE BÜLENT’İN PAYLAŞIMI

AŞK DENİLEN ŞEY NELERE KADİRDİR?

BEKARET KEMERİ Mİ DAĞITSAK!

EŞ BAŞKAN’A İŞÇİ KADROSU

HADDİNİ BİLMEK ÇOK ÖNEMLİDİR

ASRIN FELAKETİ BİZE DERS OLDU MU ACABA?

ASRIN FELAKETİ BİZE DERS OLDU MU ACABA?

EŞ BAŞKANLAR TAŞA ÇARPTI!

BAZEN SUYA SABUNA DOKUNMAMAK GEREKİR!

HUKUK ÖLDÜ MÜ? ÖLDÜRÜLDÜ MÜ?

MALUMUN İLAMI BİR KONGRE OLDU

REİS-İ CUMHURUMUZ MÜJDELERLE GELİYOR

KAFA KARIŞTIRMAK BİR İŞE YARAMAZ!

LAF YETİŞTİRECEĞİNİZE GÖREVİNİZİ YAPIN

SÜTTEN AĞZI YANAN CHP’NİN DÜŞTÜĞÜ HAL

İNSANOĞLU KUŞ MİSALİ

ANTALYA İÇİN EN GÜZEL HAYAL

BİZ DE BAZEN TEKNİK HATALAR YAPABİLİRİZ

KURDA KUZUYU TESLİM ETMEK!

DEDİKODU DENEN ZEHİRLİ BİR DİLDİR

FESTİVALDEN ÖNCE ÇÖPLERİ TEMİZLE!