Antalya geçmişten günümüze birçok medeniyete ev sahipliği yapmış şehirlerden biridir. İçerisinde sayısız antik kent olan bu şehir her yıl milyonlarca turisti ağırlamaktadır.
Her gittiğimiz antik kentte ilk olarak dikkatimizi çeken nokta kusursuz görünen motiflerin ince işçiliği olsa da, öylece yanından gelip geçtiğimiz bitkilerin dünya üzerinde sadece bu antik kent duvarlarında ve yakın çevresinde yayılış gösterdiği gerçeğini es geçemeyiz.
***
Endemik olarak ifade edilen bu bitkiler doğanın küçük detayları olsalar da medeniyetlerin yaşayan tanıklarıdır diyebiliriz.
Antalya Orkidelerini ve Biyolojik Çeşitliliği Koruma Derneği (ANTOK) Apollo’dan Athena’ya Antik Kentler & Endemik Çiçekler projesi kapsamında antik kentler ve yakın çevresinde bulunan endemik bitkiler, yoğun ziyaretlerle insan baskısı ve bilinçsiz turizm faaliyetleriyle her yıl birçok bitki türünün giderek azalması konusunda bilinçlendirme ve bilgilendirme çalışmaları yürütmüştür. Türkiye ve Yunanistan ortaklığı, Antalya Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü, Akdeniz Üniversitesi, Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü desteği ile Avrupa Birliği tarafından finanse edilip aynı zamanda Sivil Toplum Diyaloğu V Programı tarafından desteklenmiştir.
***
Dünya üzerinde sadece Antalya ilinde yetişen 250 bitki türünden 73’ü nesli kritik ve tehlike altında olan grup içerisinde yer almaktadır. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi, ANTOK Başkanı Doç. Dr. İsmail Gökhan Deniz ve ekibi uzun süreli arazi çalışmaları düzenleyerek, 2012 yılından bu yana izleme çalışmalarını devam ettirmektedir. 2015 yılında izleme çalışmaları kapsamında nesli kritik ve tehlike altında olan 5 antik kentin 5 endemik bitki türü koruma altına alınmış, Apollo’dan Athena’ya Antik Kentler & Endemik Çiçekler projesi ile arkeolojik alanlardaki endemik bitki varlığının, korunması gereken bitki zenginliğinin topluma gösterilmesi ve bilinçlendirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
***
5 Antik kentin 5 endemik bitkisi mi? Peki ya hiç Termesos’a, Perge’ye, Aspendos’a, Side’ye gittiniz mi? Ancak çok dikkatli bir doğaseverseniz buradaki bitkilere gözünüz takılır…
***
Termesos antik kentinde Termesos çiğdemi, Perge’de Perge havacivası, Aspendos’ta Toros orkidesi, Side’de Side canavarotu, Phaselis’te Phaselis burçağı gibi daha adını saymadığımız birçok endemik bitki türü bu antik kentlerin sessiz sakinleri...
Antik kentlere gittiğinizde sizleri çalışma kapsamında hazırlanmış olan bilgilendirme panoları karşılayacaktır. Bu sayede belki de antik kentlerde dikkatinizi çeken sadece mitoloji olmayacaktır…
SON SÖZ
Doç. Dr. İsmail Gökhan Deniz’in dediği gibi geçmişten günümüze kalan en büyük mirasımız ‘Antik kentlerin antik bitkileri’...
Kendilerine has özellikleriyle diğer bitkilerden ayrılan bu türlerin dünya üzerinde yayılışlarının sadece bu antik kentler olduğunu unutmadan gidip yerlerinde görebilirsiniz.
