1990’lı yılların ilk yarısında Mimar Sinan Üniversitesi’nde öğrenciydim. Şu anda dünyanın birçok ülkesinde sergilerin organizasyonunu yapan kuratörlerden biri, yakın bir arkadaşımdı. O arkadaşım tarihini hatırlamadığım bir gün sohbet arasında “ Şu politikacılar, ,şu liderler de acaba tuvalet ihtiyaçlarını bizim gibi mi karşılıyor” demişti.

Buna uzun süre gülmüştüm. Sonuçta hepimiz insanız. Elbette onlar da bizimle aynı biyolojik özelliklere sahiplerdi. Ama bir farkla. Bu farkı yıllar sonra  gazetecilik yaparken, liderleri izlerken fark etmiştim. Onlar tuvalete gitmeden önce, önden korumaları gidip kontrol ediyorlardı.

1990’lı yıllardan bu yana takip etmediğim lider kalmadı. Ne zaman birinin tuvalete gittiğini görsem 1990’lı yıllarda o arkadaşımın söylediği aklıma gelir hep. Eskisi gibi Antalya’ya lider de gelmez oldu artık. Eskiden Antalya’dan eksik olmazlardı.

Neyse;

Antalya’da Büyükşehir Belediyesi’nin en çok takdir ettiğim hizmetlerinden biri, umumi tuvaletlerin ücretsiz hale getirilmesidir.  Eskiden umumi tuvaletler ücretliydi. Öyle böyle de değil. Baya bir paraydı. Olmayana çok. Parası olmayan oraya buraya ihtiyacını giderirdi.

Örneğin Kaleiçi Yat Limanından yıkılan un fabrikasının üstünden Tophaneye çıkılan merdivenler burada ihtiyaçlarını giderenler yüzünden kokudan geçilmezdi. Sonraki yıllarda Büyükşehir Belediyesi’ne ait umumi tuvaletler ücretsiz hale getirildi. Buna Konyaaltı sahilindeki tuvaletler de dahil edildi.

Menderes Türel’in bence en önemli hizmetlerinden biri budur.  Geçen gün yani 2021 yılının ikinci haftasında bir markete gidip yanıma içecek alıp sahile gittim. Herkes gibi kamp sandalyesini kurup içeceğimi yudumlamaya başladım. Baktım sahildeki belediyenin tuvaletine giden geri dönüyor.

Orada gördüğüm temizlik işçisini görünce sordum. Tuvaletin arızalı olduğunu söyledi. İyi de kardeşim millet altına mı etsin. Bundan yıllar önceydi. Rahmetli Metin Pehlivaner Antalya Müzesinin Müdürüydü. Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek’in de yakından tanıdığı, yıllarca Konyaaltı sahilinin işletmeciliğini Baki İnşaat’ın sahibi  İrfan Cengiz, şu anda Yorgun Herkül heykelinin de sergilendiği  müzedeki salonu ve depoları inşaa etmişti.

Dönemin Kültür Bakanı Sat Çağlayan müzeyle ilave sergi salonlarıyla müzeyi ziyarete geldiğinde yetkililere ilk sorusu tuvalet olmuştu. Sonra da gidip tuvaletleri inceleyen Bakan Çağlayan, bunun nedenini de anlatmıştı.  Çağlayan, İzmir’i ziyarete gelen dönemin Slovakya Cumhurbaşkanının ihtiyacını giderebileceği bir tuvalet bulunamayınca çok zor durumda kaldıklarını anlatmıştı. 

Bugün başta sahiller de dahil olmak üzere, müzelerimizde, ören yerlerimizde ve kamuya açık bütün alanlarda toplumun ihtiyaçlarını karşılayabilecek sayıda tuvalet yapılmalıdır. Bu işin ihmal edilmesi halinde dünyaya rezil olmak da var.