Mükemmeliyetçilik, hayatın her alanında mükemmeli arayanların, her detayda kusursuzluğu hedefleyenlerin yolculuğudur. Fakat bu yolculuk, bazen zorlu bir tırmanışa, bazen de ilerlemeyi engelleyen bir labirente dönüşebilir…

***

Mükemmeliyetçilik, kişinin kendisine, başkalarına ve durumlara karşı aşırı yüksek beklentileri olması ve bu beklentilere ulaşma konusunda yoğun bir endişe duyması durumunu ifade eder. Bu, kişinin kendisine aşırı eleştirel yaklaşmasına ve hatalarına olduğundan daha büyük anlam yüklemesine neden olabilir.

***

Bireyin öz değerini belirlediği hedeflerine ne kadar iyi ulaşabildiğine göre belirlemesi ve hedeflerinden birine ulaşamadığını düşündüğünde eleştirel iç ses harekete geçerek bireye zarar vermektedir.

***

Mükemmeliyetçi bir kişilik, genellikle yüksek standartları ve kusursuzluğu hedefleyen bir kişilik özelliği olarak tanımlanır. Ancak, bu özelliklerin altında, mükemmeliyetçi kişilikler genellikle kendilerine ve başkalarına karşı aşırı beklentilere sahip olma ve bu beklentilere ulaşma konusunda yoğun bir endişe duyma eğilimindedir. Bu eğilim mükemmeliyetçi kişiliklerin genellikle kendilerine aşırı eleştirel yaklaştıkları ve hatalarına olduğundan daha fazla anlam yükledikleri anlamına gelir.

***

Mükemmeliyetçi bireyin özelliklerini şu şekilde özetleyebiliriz:

Gerçekçi olmayan standartlar belirleme

Hata yapma ve başarısız olma korkusu

Aşırı planlı olma

Karar vermede güçlük

Erteleme davranışları

Ya hep ya hiç düşüncesi (“Mükemmel olmayacaksa yapmamın bir anlamı yok.”)

Yoğun öz eleştiri

Hata yapma korkusuyla görevleri sürekli erteleme

Gerginlik, baş ağrısı, uykusuzluk gibi fiziksel sorunlar

Eleştiriye tahammülsüzlük

Yapılan işlerden tatmin olmama

***

Mükemmeliyetçilik çoğunlukla çocukluktan gelen sebepler dolayısıyla ortaya çıkan bir tutumdur.

Sadece başarılı olduğunda ailesinden sevgi göreceği inancı ile büyüyen çocuklar, ihtiyaç duydukları sevgiye ulaşabilmek için yetişkinlik döneminde mükemmeliyetçi eğilimler gösterebilirler.

Çocukluk döneminde maruz kalınan travmalar da mükemmeliyetçiliğe zemin hazırlayabilir.

***

Mükemmeliyetçi anne baba tutumu, çocuk yetişkin olduğunda mükemmeliyetçi davranışlar sergilemesine neden olabilir.

Ailenin yüksek başarı beklentisini karşılamak zorunda olduğunu hisseden birey, başarısızlık korkusuyla mükemmeliyetçi bir tutum sergilemeye başlayabilir.

Çoğunlukla güvenli bir bağlanma yaşamayan yetişkinlerde de başarısızlığa karşı bilişsel bir katılık, sert eleştiriye yatkınlık gözlenmektedir.

***

Mükemmeliyetçilik, kişinin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu rahatsızlık kaygı ve depresyon gibi duygusal sağlık sorunlarına eşlik eder. Mükemmeliyetçi bireyler, hedeflerine ulaşamadıklarında veya hatalar yaptıklarında aşırı stres ve kaygı yaşarlar. Bu durum, sürekli bir endişe hali oluşturabilir ve kişinin genel yaşam kalitesini düşürebilir. 

***

Ayrıca, mükemmeliyetçilik depresyonla da ilişkilidir. Kişi, sürekli olarak yüksek standartlara ulaşma çabası içinde olduğunda, bu hedeflere ulaşamama durumu kendine olan güvenini zedeler ve kendini değersiz hissetmesine neden olabilir. Mükemmeliyetçilik, Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) rahatsızlığı ile de yakından ilişkilidir. Bu hastalığa yakalanan bireyler genellikle her şeyin mükemmel olmasını isterler ve bu durum,  obsesif düşünceler ve kompulsif davranışlara yol açabilir.