‘TEMBEL’ DEĞİLSİN HASTA OLABİLİRSİN!

Saadet Elevli

01.05.2025 - 00:05

YAYINLANMA

01.05.2025 - 00:05

YAYINLANMA

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocukluk çağında başlayan, etkisi yaşam boyu süren, süreğen bir nöropsikiyatrik bozukluktur.

***

Toplumdaki DEHB yaygınlığı; çocuklukta yaklaşık yüzde 8, ergenlikte yüzde 6 ve erişkinlikte yüzde 4 olarak bildirilmektedir. Çocukluk çağında zaten var olan dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsel davranışlar, genellikle okula başlama ile birlikte fark edilir hâle gelir.

***

Sınıfta oturamayan, oyunlarda arkadaşlarıyla yoğun sorunlar yaşayan ve okuma faaliyetlerinde gecikebilen çocuklar, görece hızlı bir şekilde fark edilerek tıbbi yardım almaları için yönlendirilebilir. Yani, önde gelen belirtiler hiperaktivite olduğunda, dikkatsizlik belirtilerinin baskın olduğu durumlara kıyasla daha erken tedavi başvurusu yapılmaktadır.

***

Yaş ilerledikçe görülme sıklığındaki azalma, rahatsızlık belirtilerinin azaldığını gösterir. Ancak bu, belirtilerin tamamen ortadan kalktığı anlamına gelmez. Dönemin özelliklerinin de etkisiyle, özellikle ergenlikte bozukluk; riskli sağlık davranışlarında artışa ve ileride kalıcı zararlara neden olabilir. Yine de iyi bilinen aşırı hareketlilik ve sonuçlarını düşünmeden, yani dürtüsel davranışlarda bulunma eğilimi zamanla azalma gösterebilir.

***

Fakat bu azalma eğilimine rağmen, erişkin DEHB’li bireylerde işe başlayamama, iş yerinde verimsizlik ve kötü zaman yönetimi, birçok işe başlanmasına rağmen çoğunu tamamlayamama, bir toplantı boyunca oturamama, stresle başa çıkamama, öfke atakları, akla ilk geleni söyleme eğilimi, kötü şoförlük ve evlilik gibi sorumlulukların idaresinde yoğun sorunlar sıklıkla görülür.

Bu bozukluk erişkinlerde ele alınırken, çocukluk döneminden farklı olarak erişkin yaşamının karmaşıklığı göz önünde bulundurulmalı ve yaşla birlikte belirtilerdeki değişime dikkat edilmelidir.

***

Erişkin dönemde DEHB, kişinin davranışlarını, duygularını, ilişkilerini ve kendini değerlendirme biçimini güçlü şekilde etkiler. Bu dönemde özsaygı ve utancın birincil belirleyicisi, bireyin çocukluk ve ergenlik dönemlerinde kendini nasıl değerlendirdiğidir. Erişkin DEHB vakaları, çocukluk çağında başlayan ve etkili başa çıkma becerilerini engelleyen temel nöropsikiyatrik bozukluklara sahiptir.

***

Dikkatin kolayca dağılması, organize olamama, verilen görevleri sürdürmede güçlük ve dürtüsellik gibi özgül belirtiler, bireylerin etkili başa çıkma becerilerini öğrenmesini ya da kullanmasını engelleyebilir. Bu becerilerin yokluğu nedeniyle DEHB’li bireylerin birçoğu tekrarlayan başarısızlıklar yaşamış ya da bunları yenilgi olarak adlandırabilecekleri deneyimlerle karşı karşıya kalmıştır.

BİR CEVAP YAZ

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Yorumlar (0 Yorum)

‘TEMBEL’ DEĞİLSİN HASTA OLABİLİRSİN!

Saadet Elevli

BİR CEVAP YAZ

Diğer Yazıları

YAS SÜRECİ

FOBİLERLE YÜZLEŞMEK

ÖZGÜL FOBİLER(2)

ÖZGÜL FOBİLER

‘TEMBEL’ DEĞİLSİN HASTA OLABİLİRSİN! (2)

BİPOLAR BOZUKLUK (2)

BİPOLAR BOZUKLUK

OBEZİTE (2)

OBEZİTE

PANİK BOZUKLUK (2)

PANİK BOZUKLUK

TOPLUMUN SESSİZ TRAJEDİSİ (2)

TOPLUMUN SESSİZ TRAJEDİSİ

EMDR TERAPİSİ (2)

EMDR TERAPİSİ

İŞ YERİNDE MOBBİNG: GÖRÜNMEYEN TEHDİT

KORKUNUN GİZLİ YÜZÜ: ANKSİYETE

MAVİ ORKİDE (2)

MAVİ ORKİDE

RÜYALARIN ŞİFRESİ (2)

RÜYALARIN ŞİFRESİ

ÇOCUKLARDA TIRNAK YEME DAVRANIŞLARI

ÇOCUĞUNUZUN GİZLİ SİNYALLERİ

KLOSTROFOBİ: KAPALI ALAN FOBİSİ

BULİMİA NEVROZA

KÖKLER, EVLER VE DÜŞLER…

SONSUZ AŞKIN YOLU (2)

SONSUZ AŞKIN YOLU

SEN DEĞİŞİNCE DÜNYA DEĞİŞİR

ÇOCUKLARDA TUVALET EĞİTİMİ (2)

ÇOCUKLARDA TUVALET EĞİTİMİ

ANOREKSİYA NEVROZA

BAĞIMLILIK NASIL OLUŞUR? (2)

BAĞIMLILIK NASIL OLUŞUR?

ERGENLİK DÖNEMDE ‘CİNSEL’ GELİŞİMLER

ÇOCUKLARDA CİNSEL GELİŞİM (3)

ÇOCUKLARDA CİNSEL GELİŞİM (2)

ÇOCUKLARDA CİNSEL GELİŞİM

DİJİTAL ŞİDDET (2)

DİJİTAL ŞİDDET

BAĞIMLILIK VE AİLE (2)

BAĞIMLILIK VE AİLE

İNTERNET BAĞIMLILIĞI (2)

İNTERNET BAĞIMLILIĞI

Bağımlılığa karşı pozitif ebeveynlik (2)

BAĞIMLILIĞA KARŞI POZİTİF EBEVEYNLİK

Çocuklarda tırnak yeme davranışı (2)

ÇOCUKLARDA TIRNAK YEME DAVRANIŞI

AYRILIK KAYGISI (2)

Ayrılık kaygısı

Narsisizm ve sosyal medya (2)

NARSİSİZM VE SOSYAL MEDYA

Spor ve egzersizin ‘bağımlılığa’ etkisi (2)

Spor ve egzersizin ‘bağımlılığa’ etkisi

ÇOCUK EĞİTİMİ ANNE BABA EĞİTİMİYLE BAŞLAR…

SOSYAL FOBİ (2)

SOSYAL FOBİ

MÜKEMMELİYETÇİLİK

HELİKOPTER EBEVEYNLİK (2)

HELİKOPTER EBEVEYNLİK (1)

KLEPTOMANİ: ÇALMA HASTALIĞI

MİTOMANİ: YALAN SÖYLEME HASTALIĞI (2)

MİTOMANİ: YALAN SÖYLEME HASTALIĞI

ANNE BABALARA TATİL TAVSİYELERİ (3)

ANNE BABALARA TATİL TAVSİYELERİ (2)

ANNE BABALARA TATİL TAVSİYELERİ

DAMGALAMA (STİGMATİZASYON)-2

DAMGALAMA (STİGMATİZASYON)

ERGENLİK DÖNEMİ VE ÇOCUK İLETİŞİMİ (2)

ERGENLİK DÖNEMİ VE ÇOCUK İLETİŞİMİ

SU TERAPİSİ (HİDROTERAPİ) -2

SU TERAPİSİ (HİDROTERAPİ)

KARNE KRİZE DÖNÜŞMESİN

BABANIN ÇOCUK HAYATINDAKİ ÖNEMİ

OYUN TERAPİSİ (2)

OYUN TERAPİSİ