Bazısı çocukluğundan itibaren aklını kullanır. Bazısı kırkından sonra aklı başına gelir. Bazısı da kendisine ne kadar nasihat edersen et kabul etmez kabirde aklı başına gelir.
***
ÖTMEK VE DURMAK
Bazıları kuledeki saat gibi vakti gelince öter. Bazıları kuyudaki su gibi hareketsiz durur.
AKLINI KULLANMAK
Aklını kullananlar bir işi başarmak için ter döker, Aklını kullanmayanlar ise büyüklerin uyarılarını ciddiye almadıkları için işleri bozulunca gözyaşı döker.
***
KAZANDIRMAK
Adamın hayatını yazarlar. Örnek; Fatih Sultan Mehmet hazretleri yalnız İstanbul'u almamış ayrıca iki imparatorluk, on yedi devleti emri altına aldı. Yani Osmanlıya iki yüz şehir kazandırdı.
***
RABBİNE TESLİM OLMAK
Birçok mutsuzluklar yokluktan, Bazı mutsuzluklarda çokluktan olur. Bazıları hiç kitap okumaz, meydana gelen olaylardan ibret almaz, Rabbine teslim olmaz horoz gibi yaşar.
Bazıları akıllı geçinir, bir olayın aslını araştırmaz duyduğuna hemen inanır. Bazı fitne insanların teşviki ile gaza gelip başını belaya sokar.
***
KAZMA KÜREK
Bazısı okuyarak yazarak kazanır, Bazısı kürek ve kazma ile kazanır. Ey öğrenci kardeşim dikkatli ol, bütün padişahlar evlatlarına sanat ve savaş taktiği öğretmişlerdir.
***
BİLGİNİN SONU YOK
Sen de okuyarak ve sanat öğrenerek işi ciddiye al ve hafife alırsan o zaman kazma kürek ellerinden öper. Öğrenmenin yaşı, bilginin sonu yok.
NE YAPIYORSUN EVLAT?
Kaplumbağanın ayağında onun kanından istifade etmek için yapışan keneler gördüm. Kanı canı bitmek üzere olan insanların kefen ve cenaze parasını almak için bin bir dolap çeviren ve sonunda anne babasının parasını alan tembel, şaşkın, uyuz evlatlar gördüm.
