Burası dünya. Kötü ruhlu insanların, cin şeytanlarının, insan şeytanlarının tuzak kurduğu dünyada huzur olmaz. Çirkin bir iftiraya uğrayan, namuslu bir kadının gözyaşları kurumaz. Çalışmayıp kumarda kaybeden, evini satan erkeğin hanımının gözyaşları kurumaz.
Bir ev düşünün ki; o evin temelinde yılanlar, akrepler var. O yılan ve akrepleri öldürmeden o evde huzur olmaz. Evladı kaybolan anne ve babanın gözyaşları kurumaz. Rabbimizi ve Peygamber Efendimizi sevmeden cennete kavuşulmaz. Peygamber olmadan Allah’a ulaşılmaz.
Zaruret olmadan Müslüman Müslümana sert davranmaz. Eceli gelen kimseye ilaç şifa olmaz. Tarih susmaz, yol bilen kervana katılmaz. Türk kendisine sığınanı düşmana teslim etmez. Allah dostunun kabrine/türbesine ayakkabı ile girilmez. Bazı şeyler yaşanmadan bilinmez.
Devamlı gülen kimse hoş karşılanmaz. Yiğidin gizlisi saklısı olmaz. Bir veya birkaç insan bir ağacı kökünden sökemez. Bazı insanlara yandan ol, zira her zaman candan olunmaz. Fatiha okunmadan namaz olmaz. İlmi ile amel etmeyen alimin ilmine güven olmaz.
Türkün adetidir; savaşta esir düşen yaşlıya, kadına, çocuklara el kalkmaz, eziyet edilmez. Eşek arısından bal, kötü niyetli kimseden iyilik beklenmez. Deniz bir taşla bulanmadığı gibi samimi dava adamı da tenkitten, tehditten, hakaretten yılmaz, pes etmez.
Sigara içilmez, içenin yanında kokudan durulmaz. Acıdan zevk alınmaz. Benzin ateşle söndürülmez. Açık yaraya tuz ekilmez. Adam ateş gibi öfkeli iken hem nasihat edilmez, hem de sual sorulmaz. Avlamak niyeti ile kuşlara saçtığın yem cömertlik sayılmaz.
Bir kalpte iki sevgi bulunmaz. Sen onu sevsen o seni sevmez mi? Eyüp Aleyhisselam gibi ağlarsanız O sizin yaralarınızı sarar. Seven sevdiğine sadakatten başka bir şey göstermez. Haddini bilen hanımlara gül yaprağı bile vurulmaz.
Bir insanın yaptığı iş hakkında liyakat ve ehliyeti yoksa başarılı olma şansı olamaz. Tuzsuz yemeğin lezzeti olmaz. İnsanın alnına yazılmış kader gerçekleşince, yani ölüm gelince padişahlıkla kulluk, kölelik arasında fark kalmaz.
SON SÖZ
Soyu olan akıllı kişi her yerde yükselir ve hiçbir şeyden mahrum kalmaz (2189). Soysuz adamlar temiz olmaz. Temiz olmayan kişi vezirliğe yakışmaz ( 2194). Yusuf Has Hacib
