01 Ocak 2024 tarihinden itibaren yılda bir kez artırılacağı öngörülen asgari ücret, yaklaşık 8 milyon kişiyi direkt, ailelerle birlikte yaklaşık 25 milyon kişiyi etkiliyor ancak asgari ücretin artması ile birlikte bir çok kaleminde etkilenmesi sebebiyle ülke nüfusunun tamamını etkilemektedir.

Ayrıca asgari ücrete yakın ücret alanları da hesaba kattığımız da yaklaşık 12 milyonu aşkın işçiyi doğrudan ya da dolaylı olarak yakından ilgilendirdiği unutulmamalıdır. Asgari ücretin artması ile birlikte tüm ücretlerinde yaklaşık aynı oranda arttığını da dikkate almak gerekmektedir.

Asgari ücretin artması ile birlikte SGK açısından da prim gelirlerinin ve idari para cezalarının artması, verilecek rapor parası, ödenek ve diğer yardımlar açısından da maliyet artışının yanında, Sosyal yardımlarla yaşamaya çalışan birçok vatandaşın olduğu,  işsizlik maaşları ve sosyal yardım kalemleri olan 65 yaş aylığı, evde bakım parası gibi daha birçok kaleme doğrudan doğruya tesir ettiği de unutulmamalıdır.

***

İş mevzuatımız gereği asgari ücretin işçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek miktarda olması gerekmektedir.

2023 yılı ocak ayında yüksek artışa rağmen asgari ücret, 6 ay geçmeden enflasyon karşısında erimesi üzerine 1 Temmuz 2023 tarihinden itibaren yeniden yüzde 34 oranında tekrar zam yapılması zorunda kalınmıştır. 2024 Ocak ayında ise asgari ücret ise yaklaşık yüzde 49 oranında artırılmıştır. Dolar kuru açısından bakıldığında yeni asgari ücret, önceki yıllara göre daha yüksek olduğu görülmektedir.

***

Yeni Asgari Ücretin Neti, Bürütü Ve İşverene Maliyeti

Yasa gereği asgari ücretin bir günlük olarak belirlenmesi esastır. Aylık, haftalık, saat başına, parça başına veya yapılan iş tutarına göre ücret ödenen durumlarda gerekli ayarlamalar buna göre yapılmalıdır. İşçilere, asgari ücret komisyonunca belirlenen ve Resmî Gazete’de yayımlanan asgari ücretlerden daha düşük ücret ödenmesi kanunen mümkün bulunmamaktadır.

Bu konuda işçinin iradesi ile iş sözleşmelerine ve toplu iş sözleşmelerine bunun aksine hükümler konulsa bile geçerli olmayacağı bilinmelidir.

*Yukarıdaki hesaplamalar yüzde 20,5 olan iş veren SGK uzun vadeli sigorta kolları priminden yüzde 5 oranındaki SGK teşviki durumları dikkate alınarak yapılmıştır. Kaçak ya da sahte sigortalı çalıştıran veya SGK prim borcunu ödemeyen, yani 5510 Sayılı yasada öngörülen yasal şartları yerine getirmeyen iş verenlerin maliyeti yüzde 5 daha fazla olacağı unutulmamalıdır.

Kaçak ve sahte sigortalı çalıştırmayan ve yasal yükümlülüklerini yerine getiren özel sektör iş verenlerine belirli şartlarla aylık 500 TL olan asgari ücret desteği 700 TL’ye yükseltilerek iş verenlere katkı sunmaya devam edilmektedir. Bu şekliyle asgari ücretin iş verene maliyeti 22 bin 802 TL’ye kadar düşmektedir.

***

VERGİ MUAFİYETİNE DEVAM EDİLECEK

Genel olarak asgari ücretten işçi hissesi olarak yüzde 15 oranında SGK ve işsizlik sigortası, yüzde 15 oranında gelir vergisi kesilmektedir. Bu kesintilere damga vergisi de ilave edildiğinde toplamda 4 kalemde kesinti yapılmaktadır.

01.01.2022-31.12.2022 döneminde uygulanacak olan asgari ücretten yüzde 15 oranındaki gelir vergisi ile yüzde 0,79 oranındaki damga vergisi kesintisi yapılması uygulaması yürürlükten kaldırılmıştı. Bu uygulama 2023 yılında olduğu gibi 2024 yılında da devam ettirileceği görülmektedir.

***

2024 yılında geçerli olan asgari ücretten de gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılmayacaktır. Bu durum istihdamın korunması ve iş verenlere ilave yük bindirmeme uygulaması isabetli ve hakkaniyete uygun bir karar olmuştur. Asgari ücret artışı yapılırken İşsizlik Sigortası Fonu ile SGK’ya ilave yük getirilmemesi de bu Kurumların gelir gider ve aktüeryal dengeleri açısından olumlu olduğu görülmektedir.

2024 yılı için AGİ ücretinin ödenip ödenmeyeceği hususu ise, Asgari Geçim İndirimi (AGİ) çalışanın ödediği gelir vergisi tutarı esas alınarak hesaplandığından 2024 yılında da asgari ücret gelir vergisinden muaf olduğu dikkate alındığında asgari geçim indirimi (AGİ) verilmesinin söz konusu olmadığını da belirtmek istiyorum.