İnsanlık tarihi kadar eski olan ölüm olgusu akıl sahibi her
insanın üzerinde düşündüğü ve çeşitli yorumlar getirdiği bir realitedir.
İnsan tabiatı gereği yokluğu ve yok olmayı sevmeyip
ebediliği ve ebedi olmayı arzu eder. Ölüm karşısındaki tedirginlik insanın
ebediyete olan özlem ve eğiliminin bir ürünüdür diyebiliriz.
Eski Türkler ölümü, ruhun bedeni terk etmesi şeklinde ele
almakta, bedenden ayrılan ruhun, dünya hayatında sergilediği tutum ve
davranışlar doğrultusunda, ya Tanrı katına ya da yer altı dünyasına doğru
yöneldiğine inanmaktadırlar.
Uç-: “Uçmak, gökyüzüne yükselmek” anlamında olan uç- fiili
mecazi olarak ölümü ifade etmektedir. Burada ruh bir kuşa benzetilmektedir.
Prof. Dr. Osman Nedim Tuna ruhun ya da canın kuşa benzetilmesini eski Şaman
inancına bağlamaktadır.
Eski Türklerde kaçınılmaz olan ölüm, bir anlamda ölümden
sonraki hayatın başlangıcı için bir gereklilikti. Türklerin ölüm yerine Orhun
Abidelerinde “kergek boldı” yani “ gereken oldu” anlamındaki ifadeyi
kullanmaları bunu göstermektedir aslında.
Bununla beraber “uça bar-: uçup gitmek” ifadelerinden ruhun
göğe yükselmesi düşüncesi olduğunu anlıyoruz . “Ölüm Göktürklerde uça barmak
yani uçarak gitme sözü ile söylenir. Onlar ruhun uçup Tanrı katına gittiğine
inanırlardı.
Bir de tanrının takdiri vardı. Bu anlayış da, “kergek
boldı”, yani “gerekli oldu” sözüyle karşılanıyordu. Göktürklere göre kişi oğlu
hep ölümlü türemiş idi. Bunun için Tanrı yaşar, insan da ölürdü.”
Mezar taşları bir kentin yaşayışını beyan eden vesikalardır.
Mezar taşlarına yazılmış yazılar sadece mevtanın ardında bıraktıkları
duyguları, özlemleri göstermekle yetinmeyip o kentin geçmişini ve kültürel
inşasını da belgeler diyerek sözlerime nokta koymak gereğini duyuyorum.
11.05.2025 - 00:11
22.04.2025 - 09:00
10.04.2025 - 09:00
25.03.2025 - 09:00
12.03.2025 - 09:00
01.03.2025 - 09:00
19.02.2025 - 09:00
15.02.2025 - 09:00
02.02.2025 - 09:00
23.01.2025 - 09:00
14.01.2025 - 09:00
06.01.2025 - 09:00
28.12.2024 - 09:00
18.12.2024 - 09:00
10.12.2024 - 09:00
04.12.2024 - 09:00
26.11.2024 - 09:00
19.11.2024 - 09:00
15.11.2024 - 09:00
06.11.2024 - 09:00
26.10.2024 - 09:00
02.10.2024 - 09:00
19.09.2024 - 09:00
07.09.2024 - 09:00
28.08.2024 - 09:00
18.08.2024 - 09:00
11.08.2024 - 09:00
30.07.2024 - 09:00
22.07.2024 - 09:00
13.07.2024 - 09:00
08.07.2024 - 09:00
24.06.2024 - 09:00
17.06.2024 - 09:00
03.06.2024 - 09:00
28.05.2024 - 09:00
20.05.2024 - 09:00
13.05.2024 - 09:00
06.05.2024 - 09:00
01.05.2024 - 09:00
17.04.2024 - 09:00
05.04.2024 - 09:00
21.03.2024 - 09:00
13.03.2024 - 09:00
06.03.2024 - 09:00
27.02.2024 - 09:00
21.02.2024 - 09:00
12.02.2024 - 09:00
01.02.2024 - 09:00
22.01.2024 - 09:00
15.01.2024 - 09:00
03.01.2024 - 09:00
18.12.2023 - 09:00
08.12.2023 - 09:00
28.11.2023 - 09:00
22.11.2023 - 09:00
09.11.2023 - 09:00
06.11.2023 - 09:00
27.10.2023 - 09:00
20.10.2023 - 09:00
12.10.2023 - 09:00
08.10.2023 - 09:00
29.09.2023 - 09:00
20.09.2023 - 09:00
13.09.2023 - 09:00
06.09.2023 - 09:00
29.08.2023 - 09:00
26.08.2023 - 09:00
15.08.2023 - 09:00
09.08.2023 - 09:00
01.08.2023 - 09:00
24.07.2023 - 09:00
19.07.2023 - 09:00
10.07.2023 - 09:00
03.07.2023 - 09:00
26.06.2023 - 09:00
24.06.2023 - 09:00
19.06.2023 - 09:00
12.06.2023 - 09:00
05.06.2023 - 09:00
20.05.2023 - 09:00
08.05.2023 - 09:00
26.04.2023 - 09:00
20.04.2023 - 09:00
12.04.2023 - 09:00
07.04.2023 - 09:00
01.04.2023 - 09:00
21.03.2023 - 09:00
14.03.2023 - 09:00
08.03.2023 - 09:00
31.01.2023 - 09:00
27.01.2023 - 09:00
21.01.2023 - 09:00
19.01.2023 - 09:00
11.01.2023 - 09:00
07.01.2023 - 09:00
31.12.2022 - 09:00
24.12.2022 - 09:00
19.12.2022 - 09:00
09.12.2022 - 09:00
02.12.2022 - 09:00
25.11.2022 - 09:00
17.11.2022 - 09:00
13.11.2022 - 09:00
10.11.2022 - 09:00
05.11.2022 - 09:00
29.10.2022 - 09:00
BİR CEVAP YAZ
E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir