04.07.2025 - 00:27
YAYINLANMAGeçen hafta İstanbul’da Türk ve İslam Eserleri Müzesi’ni ziyaret ettim. Gidilesi görülesi bir müze, tavsiye ediyorum. Özellikle 13. yüzyıldan kalma Selçuklu Halılarını görün derim. Çünkü üzerlerinde eski Türk kültürünün bir parçası olan simgesel motiflerin ilmik ilmik işlendiğini göreceksiniz.
***
Müze tarihinden kısaca bahsetmek gerekirse, ülkemizde Türk-İslam eserlerini topluca kapsayan ilk müze vasfında. "Evkaf-ı İslâmiye Müzesi" (İslâm Vakıfları Müzesi) adıyla, Mimar Sinan’ın en önemli yapılarından Süleymaniye Camii Külliyesi’ndeki imaret binasında 1914 yılında ziyarete açılmış.
***
1983 yılındaysa Sultanahmet Meydanı’nın batısındaki İbrahim Paşa Sarayı'na taşınmış. Müzenin tarihi ile ilgili kısaca bilgi verdikten sonra bu haftaki konumuz olan Türk halı sanatının vazgeçilmez motiflerinden sekiz köşeli yıldız ve Türk kültüründeki yerinden bahsetmek istiyorum.
***
Şüphesiz sembolik anlatımın inançla bağlantısının olduğu bir gerçek. Bu anlamda Selçuklu halılarına işlenen motiflerde bir sembol dilinin varlığından bahsedebiliriz. Her biri eski Türk inançlarından, Türk Mitolojisinden izler taşıyor. Bu izlerden biri olan “Yıldız motifi” Orta Asya gelenekli olarak, Türk dokuma sanatında günümüze kadar kullanıla gelen önemli bir süsleme öğesi olmuştur.
***
Ayrıca değişen din ve sosyal anlayışa rağmen süsleme öğesi olarak geçerliliğini koruyan motifler içinde de iyi bir örnek durumundadır. Tarih boyunca oluşturduğumuz engin kültürümüzün ana unsurlarından birisi olan halı sanatı M.Ö. 4. yüzyılda Orta Asya’da başlamış ve 13 yüzyıl Anadolu Selçukluları ile devam ederek kesintisiz olarak günümüze ulaşmıştır.
***
Bir adı da Cennet Damgası olan sekiz köşeli yıldız motifine gelecek olursak Karahanlılar Döneminde başlayıp Selçuklular’da devam eden süreçte günümüze kadar ulaşmış olan bu motif cennet kavramına atıfta bulunur. İslamın geleneksel inancında, yedi cehenneme karşılık sekiz cennet kapısı vardır.
***
Bu Allah’ın merhametinin azabından büyük olduğunu ifade eder. Bu motif mutluluk, bereket ve sonsuzluğu simgeler. Sekiz sayısı azim, cesaret, kendine güven ve başarıyı ifade eder.
***
Bu yıldızın sekiz farklı köşesi merhamet, şefkat, sabır, sır tutma, cömertlik, sadakat, şükretmek ve doğruluğu simgelemektedir. Okuduğum pek çok kaynakta sekiz sayısının sonsuzluğu simgelediğini, sonsuz bereket, mutluluk ve aşkı temsil ettiğini söyleyebilirim.
Özgüven ve kararlılık anlamlarında da kullanılmıştır. Mezar taşlarında kullanılan sekiz köşeli yıldız motifi de cennette doğuşu sembolize eder, çünkü cennette yaşam sonsuzudur. Ve hatta bundan dolayıdır ki birçok Selçuklu Türbesi sekiz köşeli olarak tasarlanmıştır.
24.06.2025 - 22:43
17.06.2025 - 22:10
06.06.2025 - 00:16
20.05.2025 - 00:23
11.05.2025 - 00:11
22.04.2025 - 09:00
10.04.2025 - 09:00
25.03.2025 - 09:00
12.03.2025 - 09:00
01.03.2025 - 09:00
19.02.2025 - 09:00
15.02.2025 - 09:00
02.02.2025 - 09:00
23.01.2025 - 09:00
14.01.2025 - 09:00
06.01.2025 - 09:00
28.12.2024 - 09:00
18.12.2024 - 09:00
10.12.2024 - 09:00
04.12.2024 - 09:00
26.11.2024 - 09:00
19.11.2024 - 09:00
15.11.2024 - 09:00
06.11.2024 - 09:00
26.10.2024 - 09:00
02.10.2024 - 09:00
19.09.2024 - 09:00
07.09.2024 - 09:00
28.08.2024 - 09:00
18.08.2024 - 09:00
11.08.2024 - 09:00
30.07.2024 - 09:00
22.07.2024 - 09:00
13.07.2024 - 09:00
08.07.2024 - 09:00
24.06.2024 - 09:00
17.06.2024 - 09:00
03.06.2024 - 09:00
28.05.2024 - 09:00
20.05.2024 - 09:00
13.05.2024 - 09:00
06.05.2024 - 09:00
01.05.2024 - 09:00
17.04.2024 - 09:00
05.04.2024 - 09:00
21.03.2024 - 09:00
13.03.2024 - 09:00
06.03.2024 - 09:00
27.02.2024 - 09:00
21.02.2024 - 09:00
12.02.2024 - 09:00
01.02.2024 - 09:00
22.01.2024 - 09:00
15.01.2024 - 09:00
03.01.2024 - 09:00
18.12.2023 - 09:00
08.12.2023 - 09:00
28.11.2023 - 09:00
22.11.2023 - 09:00
09.11.2023 - 09:00
06.11.2023 - 09:00
27.10.2023 - 09:00
20.10.2023 - 09:00
12.10.2023 - 09:00
08.10.2023 - 09:00
29.09.2023 - 09:00
20.09.2023 - 09:00
13.09.2023 - 09:00
06.09.2023 - 09:00
29.08.2023 - 09:00
26.08.2023 - 09:00
20.08.2023 - 09:00
15.08.2023 - 09:00
09.08.2023 - 09:00
01.08.2023 - 09:00
24.07.2023 - 09:00
19.07.2023 - 09:00
10.07.2023 - 09:00
03.07.2023 - 09:00
26.06.2023 - 09:00
24.06.2023 - 09:00
19.06.2023 - 09:00
12.06.2023 - 09:00
05.06.2023 - 09:00
20.05.2023 - 09:00
08.05.2023 - 09:00
26.04.2023 - 09:00
20.04.2023 - 09:00
12.04.2023 - 09:00
07.04.2023 - 09:00
01.04.2023 - 09:00
21.03.2023 - 09:00
14.03.2023 - 09:00
08.03.2023 - 09:00
31.01.2023 - 09:00
27.01.2023 - 09:00
21.01.2023 - 09:00
19.01.2023 - 09:00
11.01.2023 - 09:00
07.01.2023 - 09:00
31.12.2022 - 09:00
24.12.2022 - 09:00
19.12.2022 - 09:00
09.12.2022 - 09:00
02.12.2022 - 09:00
25.11.2022 - 09:00
17.11.2022 - 09:00
13.11.2022 - 09:00
10.11.2022 - 09:00
05.11.2022 - 09:00
29.10.2022 - 09:00
BİR CEVAP YAZ
E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir