24.06.2025 - 22:43
YAYINLANMABirkaç sene önce Korkuteli’ye bağlı Kozağacı Köyü’nde, köy halkı tarafından Çağman olarak anılan bölgede çeşitli kaya resimlerine rastlamıştık. Yapılan araştırmalar sonucu Türklerin bulunduğu bütün coğrafyalarda, Tunç Çağı’ndan Orta Tunç Çağı’nda kadar uzanan zaman diliminde sıkça rastlanılan kaya çizimlerinde, çoğunlukla ellerinde ok ve mızrak taşıyan atlı savaşçı betimlemeleri ve bir de Oğuz Boyu damgalarından olan Dodurga Boy damgasına yer verildiğini hayranlıkla gördüm.
***
Buna ilaveten özellikle Antalya’da tarafımdan fotoğraflanan, çeşitli han ve kervansaray duvarları üzerlerinde de sık sık rastladığım “dağ keçisi” tasvirleri bulunmaktadır. Çizimlerde dikkati çeken süvari veya alpların ok atma ve ata binmesi, bireysel veya toplu avlanma sahneleri temaları okuyup yorumlayabilenler için paha biçilmez.
***
Değerli okurlar, kadim atalarımız eski Türk damgaları, runik harfler, dağ keçisi, at, süvari, geyik tasvirleri gibi birçok kültür unsurunu taşa kazımışlardır. Yazılı tarihten önce ve sonra geliştirdikleri hayat felsefelerini bu figür ve motiflerle ifade etme yolunu seçmişlerdir.
***
Antalya’da kaya çizimlerinde atalarımızın imzaları ile karşılaşmak beni çok heyecanlandırıyor, bunlar Türk kültür tarihi açısından çok değerli taştan belgeler. Ancak ne yazık ki bölgenin kültürel mirasının defineciler tarafından tamamen veya kısmen tahrip edildiğini, üzerine yazı yazıldığını üzüntüyle gördüm. İşin daha da acı tarafı ise yapılan tahribat gerek ulusal basında gerek sosyal medyada ne yazık ki fazla da ilgi görmemiş, yıllar içinde yapılan birkaç haber ile unutulmuş.
***
Çağman kaya resimleri panosuyla ilgili ilk tanıtma yayımı Ocak 2015’te, Burdur Müzesi kazıbilimcilerinden Alime Çankaya tarafından yapılmış, daha sonra Dr. Cengiz Saltaoğlu tarafından konu ile ilgili olarak bir makale yayımlanmıştır. Hatta Saltaoğlu’nun yaptığı araştırma sonucu yüzeyin üst sağ bölümünde kısa bir oyma yazıt keşfedilmiştir.
***
Üzerindeki Türk-Oğuz boy damgası ve üzerinde bulunan yazıt nedeniyle Çağman kaya resimlerinin Türk kimliği tartışmasızdır. Hatta araştırmacı Saltaoğlu’nun ifadesi ile yazıt dil özellikleri bakımından, Eski Türkçe dönemine (6.-9. yy, Erken Ortaçağ) kabaca tarihlendirilebilir ve üzerinde “Büyük Av” yazmaktadır.
***
Bana göre Anadolu kaya çizimleri üzerine yapılan sistematik çalışmalarda büyük bir boşluk vardır. Halbuki farklı disiplinlerde incelenip üzerinde araştırmalar yapıldığı takdirde özellikle Türk tarihine ışık tutma imkanı sağlanacaktır. Birçok kurganın kazılması ve yüzey araştırmalarının yapılmasıyla birlikte arkeolojik kanıtların da artması, Türklerin çok geniş bir coğrafyaya hükmettiğini göstermiş, yeni oluşan durum Türklerin eski tarihlerini taştan okumayı zorunlu hale getirmiştir.
***
Aynı zamanda bir açık hava müzesi vazifesi gören bu kaya resimleri panoları, taştaki Türkleri okumak, onların yazılı dönem öncesi inançlarını, yaşam tarzlarını, ekonomilerini, toylarını, av sahnelerini, üzüntülerini, yakarışlarını, kısaca hayat tarzlarını anlamaya çalışmak; onları yaşadıkları çağın koşullarında değerlendirme ve incelemeye almak demektir.
17.06.2025 - 22:10
06.06.2025 - 00:16
20.05.2025 - 00:23
11.05.2025 - 00:11
22.04.2025 - 09:00
10.04.2025 - 09:00
25.03.2025 - 09:00
12.03.2025 - 09:00
01.03.2025 - 09:00
19.02.2025 - 09:00
15.02.2025 - 09:00
02.02.2025 - 09:00
23.01.2025 - 09:00
14.01.2025 - 09:00
06.01.2025 - 09:00
28.12.2024 - 09:00
18.12.2024 - 09:00
10.12.2024 - 09:00
04.12.2024 - 09:00
26.11.2024 - 09:00
19.11.2024 - 09:00
15.11.2024 - 09:00
06.11.2024 - 09:00
26.10.2024 - 09:00
02.10.2024 - 09:00
19.09.2024 - 09:00
07.09.2024 - 09:00
28.08.2024 - 09:00
18.08.2024 - 09:00
11.08.2024 - 09:00
30.07.2024 - 09:00
22.07.2024 - 09:00
13.07.2024 - 09:00
08.07.2024 - 09:00
24.06.2024 - 09:00
17.06.2024 - 09:00
03.06.2024 - 09:00
28.05.2024 - 09:00
20.05.2024 - 09:00
13.05.2024 - 09:00
06.05.2024 - 09:00
01.05.2024 - 09:00
17.04.2024 - 09:00
05.04.2024 - 09:00
21.03.2024 - 09:00
13.03.2024 - 09:00
06.03.2024 - 09:00
27.02.2024 - 09:00
21.02.2024 - 09:00
12.02.2024 - 09:00
01.02.2024 - 09:00
22.01.2024 - 09:00
15.01.2024 - 09:00
03.01.2024 - 09:00
18.12.2023 - 09:00
08.12.2023 - 09:00
28.11.2023 - 09:00
22.11.2023 - 09:00
09.11.2023 - 09:00
06.11.2023 - 09:00
27.10.2023 - 09:00
20.10.2023 - 09:00
12.10.2023 - 09:00
08.10.2023 - 09:00
29.09.2023 - 09:00
20.09.2023 - 09:00
13.09.2023 - 09:00
06.09.2023 - 09:00
29.08.2023 - 09:00
26.08.2023 - 09:00
20.08.2023 - 09:00
15.08.2023 - 09:00
09.08.2023 - 09:00
01.08.2023 - 09:00
24.07.2023 - 09:00
19.07.2023 - 09:00
10.07.2023 - 09:00
03.07.2023 - 09:00
26.06.2023 - 09:00
24.06.2023 - 09:00
19.06.2023 - 09:00
12.06.2023 - 09:00
05.06.2023 - 09:00
20.05.2023 - 09:00
08.05.2023 - 09:00
26.04.2023 - 09:00
20.04.2023 - 09:00
12.04.2023 - 09:00
07.04.2023 - 09:00
01.04.2023 - 09:00
21.03.2023 - 09:00
14.03.2023 - 09:00
08.03.2023 - 09:00
31.01.2023 - 09:00
27.01.2023 - 09:00
21.01.2023 - 09:00
19.01.2023 - 09:00
11.01.2023 - 09:00
07.01.2023 - 09:00
31.12.2022 - 09:00
24.12.2022 - 09:00
19.12.2022 - 09:00
09.12.2022 - 09:00
02.12.2022 - 09:00
25.11.2022 - 09:00
17.11.2022 - 09:00
13.11.2022 - 09:00
10.11.2022 - 09:00
05.11.2022 - 09:00
29.10.2022 - 09:00
BİR CEVAP YAZ
E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir