19.07.2023 - 09:00
YAYINLANMA25.04.2025 - 20:53
GÜNCELLEMEYüzyılların kültürel birikiminin
bir yansıması olan ve nesilden nesle aktarılarak günümüze kadar gelebilen servi
motifinin mezar taşları üzerindeki anlamlarına değinelim bu hafta.
***
Yeryüzünün en yaygın inançlarından
birisi olan ağaç kültü bütün dünya mitolojilerinde olduğu gibi Orta Asya İslam
öncesi Türk kültürünün de temel ögelerinden birini oluşturmuştur.
***
Şöyle ki; Türk yaradılış
kozmogonisine göre ilk insan dokuz budağı olan bir ağacın altında yaratılmış.
Adına hayat ağacı denilen bu ağacın yeryüzünün merkezinden tanrı katına
yükselerek yer ile gök arasında bağlantı kurduğuna inanılmış, aynı ağaç
gökyüzündeki ve yeraltındaki ruhların bir geçiş yolu olarak da kabul görmüş.
***
Dünya kültürlerine göre Türk
kültüründe çok daha zengin ve geniş bir yer edinmiş olan hayat ağacı, hayatın
başlangıcı ve sonucu, insanların kaderi ve günlük hayatları ile hep
ilişkilendirilmiştir.
***
İşte bu hayat ağacı tanımlamasında
birçok ağaç türü içinde ön plana çıkan ağaçlardan birisi servi ağacıdır.
***
Eski Türk inancına göre servinin
bulunduğu bölge tanrıya dua edilecek yer olarak algılanmakta, bu ağacın
ormanlarda insanlara ve birçok canlıya hayat verdiğine inanılmakta idi.
Ebediyetin sembolü olan servi ağacı daima yeşil kalması ile aynı zamanda
ölümsüzlüğün sembolü olmuş ve atalarının ruhlarını göğe kavuşturmada araç
olarak görülmüştür.
***
Ayrıca, servi ağacı zengin reçine
ve bazı kimyasal maddeler ihtiva ettiğinden güzel bir kokuya sahiptir. Odununda
bulunan kesif kokulu asal yağlarının kötülükleri, hatta ölünün kendi kokusunu
bile bu ortamdan uzak tuttuğu ve böylece ahirete daha güvenli bir geçişi
sağlayacağı inancı vardır.
***
Bu güzel kokulu reçinesi sayesinde
kendisini her türlü etkiye karşı korurken mezarlıklarda toprakta meydana gelen
biyolojik faaliyetler nedeni ile ölü beden kokusunu da ortadan kaldırmaktadır.
***
Ancak daha önemli etkisi; ölülerin
çürümekte olan cesetlerinin meydana getirdiği amonyak gazını henüz toprakta
iken temizleyip havaya karışmasının önüne geçmesidir.
***
Mezar taşlarında görülen başı eğik
servi ağacının anlamına gelince, ölenin ardından boynu bükük kalmayı,
sabretmeyi ve yaradan karşısında boynu bükük olmayı ifade etmektedir
diyebiliriz.
***
Son olarak, İslam öncesi Türk
kültüründe kutsal ağaç olarak kabul gören servi, İslam sonrası dönemde tasavvuf
düşüncesindeki cennet ağacıyla özdeşleşmiş, hem dünya hem de ahiretin sembolü
olarak rağbet görmüştür.
11.05.2025 - 00:11
22.04.2025 - 09:00
10.04.2025 - 09:00
25.03.2025 - 09:00
12.03.2025 - 09:00
01.03.2025 - 09:00
19.02.2025 - 09:00
15.02.2025 - 09:00
02.02.2025 - 09:00
23.01.2025 - 09:00
14.01.2025 - 09:00
06.01.2025 - 09:00
28.12.2024 - 09:00
18.12.2024 - 09:00
10.12.2024 - 09:00
04.12.2024 - 09:00
26.11.2024 - 09:00
19.11.2024 - 09:00
15.11.2024 - 09:00
06.11.2024 - 09:00
26.10.2024 - 09:00
02.10.2024 - 09:00
19.09.2024 - 09:00
07.09.2024 - 09:00
28.08.2024 - 09:00
18.08.2024 - 09:00
11.08.2024 - 09:00
30.07.2024 - 09:00
22.07.2024 - 09:00
13.07.2024 - 09:00
08.07.2024 - 09:00
24.06.2024 - 09:00
17.06.2024 - 09:00
03.06.2024 - 09:00
28.05.2024 - 09:00
20.05.2024 - 09:00
13.05.2024 - 09:00
06.05.2024 - 09:00
01.05.2024 - 09:00
17.04.2024 - 09:00
05.04.2024 - 09:00
21.03.2024 - 09:00
13.03.2024 - 09:00
06.03.2024 - 09:00
27.02.2024 - 09:00
21.02.2024 - 09:00
12.02.2024 - 09:00
01.02.2024 - 09:00
22.01.2024 - 09:00
15.01.2024 - 09:00
03.01.2024 - 09:00
18.12.2023 - 09:00
08.12.2023 - 09:00
28.11.2023 - 09:00
22.11.2023 - 09:00
09.11.2023 - 09:00
06.11.2023 - 09:00
27.10.2023 - 09:00
20.10.2023 - 09:00
12.10.2023 - 09:00
08.10.2023 - 09:00
29.09.2023 - 09:00
20.09.2023 - 09:00
13.09.2023 - 09:00
06.09.2023 - 09:00
29.08.2023 - 09:00
26.08.2023 - 09:00
20.08.2023 - 09:00
15.08.2023 - 09:00
09.08.2023 - 09:00
01.08.2023 - 09:00
24.07.2023 - 09:00
10.07.2023 - 09:00
03.07.2023 - 09:00
26.06.2023 - 09:00
24.06.2023 - 09:00
19.06.2023 - 09:00
12.06.2023 - 09:00
05.06.2023 - 09:00
20.05.2023 - 09:00
08.05.2023 - 09:00
26.04.2023 - 09:00
20.04.2023 - 09:00
12.04.2023 - 09:00
07.04.2023 - 09:00
01.04.2023 - 09:00
21.03.2023 - 09:00
14.03.2023 - 09:00
08.03.2023 - 09:00
31.01.2023 - 09:00
27.01.2023 - 09:00
21.01.2023 - 09:00
19.01.2023 - 09:00
11.01.2023 - 09:00
07.01.2023 - 09:00
31.12.2022 - 09:00
24.12.2022 - 09:00
19.12.2022 - 09:00
09.12.2022 - 09:00
02.12.2022 - 09:00
25.11.2022 - 09:00
17.11.2022 - 09:00
13.11.2022 - 09:00
10.11.2022 - 09:00
05.11.2022 - 09:00
29.10.2022 - 09:00
BİR CEVAP YAZ
E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir