DENİZ VE GÖLLERİN YERLEŞMELERE ETKİSİ

Selahattin Çelik

11.04.2024 - 09:00

YAYINLANMA

25.04.2025 - 20:53

GÜNCELLEME

11.04.2024 - 09:00

YAYINLANMA

25.04.2025 - 20:53

GÜNCELLEME

Kıyı yerleşmeleri, deniz, göl veya akarsu kenarlarının tercih edildiği alanlarda kurulmuşlardır. Bu tip yerleşmelerden akarsu vadilerinde kurulan yerleşmeler vadi içi, vadi boyu veya vadi tabanı yerleşmeleri olarak adlandırılmışlardır.

***

Elverişli iklim şartları, sulardan yararlanmak, manzara güzellikleri, ulaşım kolaylıkları ve turizm etkinlikleri kıyı yerleşmelerinin yer seçiminde etkili olan başlıca sebeplerdir.

Üç tarafı denizlerle çevrili, irili-ufaklı çok sayıda akarsu ve göllerin yer aldığı Türkiye toprakları kıyı yerleşmelerinin yoğun olarak yer aldığı bir konuma sahiptir.

***

Kıyı yerleşmelerinde en büyük risk, kenarında bulundukları deniz, göl ve akarsu vadilerinde suların yükselmesiyle yerleşim ve tarım alanlarının sular altında kalmasıdır.

Jeomorfolojik yapıdaki malzeme, yerleşmeleri oluşturan yapılara olumlu ve olumsuz bir şekillerde yansımaktadır. Coğrafi çevrenin, yerleşmeleri oluşturan konutlar üzerindeki etkisi özellikle kırsal alanlarda çok belirgindir.

***

Yerin doğal yapısında bulunan yapı malzemeleri olan toprak, kil, kireç taşı, mermer, bazalt, granit ve diğer çeşitli taş türleri, balçık, kerpiç, tuğla, kiremit, mıcır, yalıtım ve çimento ham maddesi olarak yapılarda kullanılmaktadır.

***

Ağaç, kamış, ot, dal, saz kullanılan başlıca bitkisel malzemelerdir. Konutlar ve eklentilerinin temel yapı malzemeleri yer aldıkları çevrede bol olarak bulunan maddelerden oluşmaktadır. Düzlüklerde kerpiç, volkanik ve karstik arazilerde taş, bitki örtüsünün gür olduğu yerlerde ağaç konutlarda kullanılan temel yapı malzemeleridir.

***

Ancak çok büyük bir bölümü 1. ve 2. deprem kuşağı üzerinde yer alan Türkiye’de özellikle yapılarda geleneksel tekniklerin kullanıldığı kerpiç ve yığma taş malzemeden yapılan konutlar her zaman muhtemel bir depremde büyük risk taşıyan yapılardır.

***

Bu yüzden yerleşmelerin kurulmasında sağlam zeminin seçilmesi yanında depreme dayanıklı yapı malzemesinin kullanılması can ve mal güvenliği açısından çok büyük bir önem arz etmektedir.

***

Ayrıca volkanik, jips ve kalker örtülerin geniş yer kapladığı bölgelerde bu yapılardaki malzemeler yerleşme oluşumlarını güçleştirdiği gibi toprak örtüsü ve toprak bileşimindeki maddeler bakımından tarımsal verimi olumsuz olarak etkiler.

Düzlük alanlarda kurulan yerleşmelerin çevreleri genelde tarımsal faaliyetlerin yoğun olarak yapılığı alanlardır. Bundan dolayı toplu yerleşme tipinin hâkim olduğu alanlar olup nüfus bakımından da genelde büyük yerleşmelerdir.

***

Bu yerleşmelerde risk olarak beliren olumsuzluklardan biri de su sorunudur. Buralarda genelde içme ve kullanmada yer altı suları kullanılmaktadır. Bu kullanım şekli sularla bulaşan enfeksiyon hastalıklarının yayılması için daha uygun bir ortam oluşturmaktadır.

Ayrıca kurak dönemlerde su sıkıntısı yaşanabilir. Bu durumun tersi olarak aşırı yağışlı zamanlarda su baskınları ve yer altı suyu yükselmelerinin sebep olduğu bataklıklar yerleşmeleri sıtma hastalığı riski ile karşı karşıya bırakabilir.

***

SON SÖZ

Ova ve havza bölgelerinde taşkınlar, yeraltı suyu yükselmeleri ve tarım topraklarında tuzlanma (çoraklaşma) sorunları, yerleşme yerlerinin yerinin seçilmesinde mutlaka analiz edilmesi gereken sorunlardır.

BİR CEVAP YAZ

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Yorumlar (0 Yorum)

DENİZ VE GÖLLERİN YERLEŞMELERE ETKİSİ

Selahattin Çelik

BİR CEVAP YAZ

Diğer Yazıları

YENİ NESİL TURİZM: TÜRKİYE'Yİ KEŞFET

GÖKYÜZÜNE AÇILAN KAPI

TURİZMDE ULAŞIMIN ROLÜ

TÜRKİYE TURİZMDE ZİRVEYİ ZORLUYOR

YAKIN ÇAĞ: MODERN TURİZMİN DOĞUŞU

ELIZABETH’TEN THOMAS COOK’A

ROMA DÖNEMİNDE TURİZM AKTİVİTELERİ

TURİZMİN DOĞUŞU

REKREASYON VE TURİZM İLİŞKİSİ

REKREASYON VE TURİZM İLİŞKİSİ

İnsanları gezmeye yönelten sebepler

Turizm coğrafyasında hizmetler endüstrisi

Turizm ve önemi

TURİZM VE ÖNEMİ

TURİZM COĞRAFYASI

ENGELLİ DOSTU TURİZM

ENGELLİLİK ÇEŞİTLERİ VE ENGELLİ SAYISI

ENGELLİ TANIMI VE KAVRAMI

ENGELLİ SAYISI GÜN GEÇTİKÇE ARTIYOR (2)

ENGELLİ SAYISI GÜN GEÇTİKÇE ARTIYOR

DOĞAL AFETLER

TİCARET VE PAZARLAMA

TARIM VE HAYVANCILIK

YERLEŞMELERDE TOPRAK FAKTÖRÜ

İKLİM

YAMAÇ YERLEŞMELERİ

EĞİMLİ ALANLARDA YER ALAN YERLEŞMELER

DÜZLÜK ALANLARDA YER ALAN YERLEŞMELER

KIRSAL YERLEŞMELER (2)

KIRSAL YERLEŞMELER

YERLEŞME COĞRAFYASI

YERLEŞMELERİN COĞRAFİ ANALİZİ

MAYMUNA DÖNÜŞEN YAHUDİLERİN KISSASI (2)

MAYMUNA DÖNÜŞEN YAHUDİLERİN KISSASI

LÜTUF VE İHSAN

BEŞERİ KUVVETLER

YAŞAMIN KAYNAĞI (2)

YAŞAMIN KAYNAĞI

YARATILIŞ GERÇEĞİ

Hz. ADEM’İN (AS) VEFATI

FITRATIN MİSAKI

HZ. ÂDEM’İN ZÜRRİYETİ

HZ. ADEM’İN (A.S.) PEYGAMBER OLUŞU

İLK CİNAYET VE İLK KATİL (2)

İLK CİNAYET VE İLK KATİL

İLK KURBAN

HZ. ADEM VE İNSAN NESLİNİN ÇOĞALMASI

IRKÇILIK

İNSANLARIN ÇOĞALIŞI

İNSANLARIN ÇOĞALIŞI

YERYÜZÜNÜN İLK MABEDİ: KABE

MÜMİNİN SİLAHI DUA

İLK İNSANIN DÜNYA HAYATINA BAŞLAMASI

CENNET VE CEHENNEM

FİRAVUN TÖVBESİ

ÂDEM’İN İKİ OĞLU KABİL VE HABİL

MANEVİ ARINMA

İLK İNSAN İLK TÖVBE

ŞEYTANIN TUZAKLARI

ŞEYTANIN VESVESELERİ

İLK KADININ YARATILIŞI (2)

İLK KADININ YARATILIŞI

DÜŞMANIMIZ ŞEYTAN

ŞEYTANIN LANETLENİP CENNETTEN KOVULUŞU

ŞEYTANIN YOLDAN ÇIKIŞI

MELEKLERİN ÂDEM'E SECDESİ

HZ. ADEM’İN (A.S.) DÜNYA’YA GEÇİŞİ

KUR'AN-A GÖRE EVRİM TEORİSİ

CENNET VE CEHENNEM

İNSANIN YARATILIŞI VE SORUMLULUĞU

YARATILIŞ MUCİZESİ

AYET AYET İNSAN

ALLAH KATINDA EN DEĞERLİ İNSAN

İNSANLIĞIN İLK YAYILIŞ NOKTASI

HZ. ADEM'İN YARATILIŞI

KENDİNİ BİLENLER ASLINI UNUTMAZ