KIRSAL YERLEŞMELER (2)

Selahattin Çelik

03.04.2024 - 09:00

YAYINLANMA

25.04.2025 - 20:53

GÜNCELLEME

03.04.2024 - 09:00

YAYINLANMA

25.04.2025 - 20:53

GÜNCELLEME

Yerleşmelerin çok büyük bir kısmını kırsal alanlarda yer alan mahalleler teşkil etmektedir. Türkiye’deki kırsal yerleşmelerin sayısının, 90’lı yıllarda yapılan bir tahmine göre 73 bin civarında olduğu belirtilmiştir (Doğanay, 1997, 259-260).

***

Ayrıca iklim ve yer şekillerinin kısa mesafelerde bile büyük değişikliklerin gösterdiği ülkede daimi yerleşmelerin dışında doğal, beşeri ve ekonomik yönlerden farklı yaşam ortamları arasında yıl içinde yer değiştiren çok sayıda geçici yerleşmeler bulunmaktadır.

Yerleşmelerin Yer Seçiminde Etkili Olan Coğrafi Faktörler ve Yanlış Yer Seçimlerinde Risk Analizi

İnsanlar yeryüzünde kendilerine yaşam alanı olarak seçtikleri yerleri rast gele seçmemişlerdir. İnsan yaşamı için elverişli doğal koşullara sahip alanlar, yerleşim yeri olarak seçilmiştir. İnsanların yeryüzünde yerleştikleri alanların bütününe “ökümen sahalar” denilmektedir. Ancak dünyanın her tarafı yerleşim sahaları halinde değildir. Yerleşim alanları, insan ve doğal ortam etkileşimini en güzel biçimde yansıtan coğrafi unsurlardır (Özçağlar, 2006, 74).

***

Her türlü su kütleleri, kutup bölgeleri, çok yüksek kesimler, aşırı dağlık, engebeli ve dik yamaçlar, çöl bölgeleri, balta girmemiş sık ormanlar, taşkın ve bataklık yerler yerleşim yerlerinin seçilmediği müstesna alanlardır. Bu alanların dışında kalan yeryüzünün her tarafında büyük ve küçük; sık, gevşek veya seyrek dokulu olarak çok çeşitli yerleşmelere rastlamak mümkündür.

***

Toplumların sosyal, kültürel ve ekonomik durumları ile yaşadıkları çevrenin yapı malzemelerinin özelliklerine göre çeşitli mesken şekilleri ve bunların bir araya gelerek oluşturduğu çok çeşitli yerleşme tipleri ortaya çıkmıştır (Atalay, 2011, 43). Yerleşmelerin kuruluş yerlerinin seçiminde birbirinden farklı çok sayıda neden vardır. Bunları iki ana grupta toplanabilir. Doğal şartların oluşturduğu nedenler, beşeri ve ekonomik faaliyetlerin oluşturduğu nedenler.

***

Yerleşmelerin kuruluş yerlerinin seçilmesinde etkili olan doğal faktörlerin başında Jeomorfolojik şartlar gelir. Bunlar yükselti, bakı, eğim, ova, yamaç, plato, vadi, sırt, birikinti konisi ve yelpazeleri ile yapı malzemesi özellikleridir. Diğer doğal nedenler iklim özellikleri (sıcaklık, yağış, nem, rüzgâr); hidrografik durum (su fakirliği, su azlığı, su zenginliği); bitki örtüsü (orman, çalılık, step, çöl) ve toprak özellikleri olarak belirtilebilir.

***

Çeşitli nüfus hareketleri (terör, isyan, karışıklık, savaş, göç); başlıca ekonomik faaliyetler tarım ve hayvancılık (küçük ve büyük baş hayvancılık, avcılık, balıkçılık, arıcılık, kümes hayvancılığı), madenler ve sanayi, ulaşım, ticaret ve turizm yerleşmelerin kuruluşunda ve gelişmelerinde etkili olan başlıca sosyal, beşeri ve ekonomik faktörlerdir.

***

Jeomorfolojik Faktörler

Yeryüzü şekilleri, insan faaliyetlerini kolaylaştırması veya zorlaştırması bakımından yerleşme yerlerinin kurulması ve gelişmesi üzerinde etkili olan en önemli doğal nedenler arasındadır. Bu bakımdan bir yerleşme yerinin seçilmesinde jeomorfolojik şartların mutlaka göz önünde bulundurulması gerekir.

***

Yerleşmeler, kuruldukları çeşitli jeomorfolojik konumları itibariyle ova, plato, dağ eteği düzlüğü, yamaç, vadi içi veya vadi boyu, sırt, birikinti konisi, seki (taraça), kıyı ve fay basamağı yerleşmeleri Özçağlar, 1997, 2) şeklinde sınıflandırılmışlardır. Jeomorfolojik nedenlere bağlı olarak kurulan yerleşmeler, konumlarına göre iki ana grupta toplanabilir.

1. Düzlüklerde (ova, plato, havza, vadi tabanı, birikinti konisi ve yelpazesi düzlükleri ve kıyılarda) kurulan yerleşmeler.

2. Eğimli alanlarda (etek, sırt, yamaç) kurulan yerleşmeler (Doğanay, 1997, 259-260).

BİR CEVAP YAZ

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Yorumlar (0 Yorum)

KIRSAL YERLEŞMELER (2)

Selahattin Çelik

BİR CEVAP YAZ

Diğer Yazıları

YENİ NESİL TURİZM: TÜRKİYE'Yİ KEŞFET

GÖKYÜZÜNE AÇILAN KAPI

TURİZMDE ULAŞIMIN ROLÜ

TÜRKİYE TURİZMDE ZİRVEYİ ZORLUYOR

YAKIN ÇAĞ: MODERN TURİZMİN DOĞUŞU

ELIZABETH’TEN THOMAS COOK’A

ROMA DÖNEMİNDE TURİZM AKTİVİTELERİ

TURİZMİN DOĞUŞU

REKREASYON VE TURİZM İLİŞKİSİ

REKREASYON VE TURİZM İLİŞKİSİ

İnsanları gezmeye yönelten sebepler

Turizm coğrafyasında hizmetler endüstrisi

Turizm ve önemi

TURİZM VE ÖNEMİ

TURİZM COĞRAFYASI

ENGELLİ DOSTU TURİZM

ENGELLİLİK ÇEŞİTLERİ VE ENGELLİ SAYISI

ENGELLİ TANIMI VE KAVRAMI

ENGELLİ SAYISI GÜN GEÇTİKÇE ARTIYOR (2)

ENGELLİ SAYISI GÜN GEÇTİKÇE ARTIYOR

DOĞAL AFETLER

TİCARET VE PAZARLAMA

TARIM VE HAYVANCILIK

YERLEŞMELERDE TOPRAK FAKTÖRÜ

İKLİM

YAMAÇ YERLEŞMELERİ

EĞİMLİ ALANLARDA YER ALAN YERLEŞMELER

DENİZ VE GÖLLERİN YERLEŞMELERE ETKİSİ

DÜZLÜK ALANLARDA YER ALAN YERLEŞMELER

KIRSAL YERLEŞMELER

YERLEŞME COĞRAFYASI

YERLEŞMELERİN COĞRAFİ ANALİZİ

MAYMUNA DÖNÜŞEN YAHUDİLERİN KISSASI (2)

MAYMUNA DÖNÜŞEN YAHUDİLERİN KISSASI

LÜTUF VE İHSAN

BEŞERİ KUVVETLER

YAŞAMIN KAYNAĞI (2)

YAŞAMIN KAYNAĞI

YARATILIŞ GERÇEĞİ

Hz. ADEM’İN (AS) VEFATI

FITRATIN MİSAKI

HZ. ÂDEM’İN ZÜRRİYETİ

HZ. ADEM’İN (A.S.) PEYGAMBER OLUŞU

İLK CİNAYET VE İLK KATİL (2)

İLK CİNAYET VE İLK KATİL

İLK KURBAN

HZ. ADEM VE İNSAN NESLİNİN ÇOĞALMASI

IRKÇILIK

İNSANLARIN ÇOĞALIŞI

İNSANLARIN ÇOĞALIŞI

YERYÜZÜNÜN İLK MABEDİ: KABE

MÜMİNİN SİLAHI DUA

İLK İNSANIN DÜNYA HAYATINA BAŞLAMASI

CENNET VE CEHENNEM

FİRAVUN TÖVBESİ

ÂDEM’İN İKİ OĞLU KABİL VE HABİL

MANEVİ ARINMA

İLK İNSAN İLK TÖVBE

ŞEYTANIN TUZAKLARI

ŞEYTANIN VESVESELERİ

İLK KADININ YARATILIŞI (2)

İLK KADININ YARATILIŞI

DÜŞMANIMIZ ŞEYTAN

ŞEYTANIN LANETLENİP CENNETTEN KOVULUŞU

ŞEYTANIN YOLDAN ÇIKIŞI

MELEKLERİN ÂDEM'E SECDESİ

HZ. ADEM’İN (A.S.) DÜNYA’YA GEÇİŞİ

KUR'AN-A GÖRE EVRİM TEORİSİ

CENNET VE CEHENNEM

İNSANIN YARATILIŞI VE SORUMLULUĞU

YARATILIŞ MUCİZESİ

AYET AYET İNSAN

ALLAH KATINDA EN DEĞERLİ İNSAN

İNSANLIĞIN İLK YAYILIŞ NOKTASI

HZ. ADEM'İN YARATILIŞI

KENDİNİ BİLENLER ASLINI UNUTMAZ