Bizim ailede her bayramda tüm kardeşlerimiz, annemle babamın
evinde toplanır; bahçemizde kurbanımızı keserdik. Babam bu işin ustasıydı.
Kasaplığı o yapardı. Biz de derisini yüzme işlerinde ve etleri parçalama
işlerinde ona yardımcı olurduk.
***
Bu geleneğimiz rahmetli anacığım vefat edinceye kadar devam
etti. Evimizin direği olan anacığım kesilen kurbanlıklarımızın derilerini
bozulmaması için özenle tuzlardı. Sonra da sokaklarda kamyonetlerle dolaşarak
deri toplayan Türk Hava Kurumu ekiplerine kurban derimizi teslim ederdik.
***
Eskiden kurban derilerinin başında adeta kıyamet de kopardı.
1926 yılından itibaren kurban derilerini toplayan Türk Hava Kurumu ile vakıf ve
dernekler adeta köşe kapmaca oynuyordu. 1983 yılında yürürlüğe giren Yardım
Toplama Kanunu'na göre kurban derilerini toplama yetkisi THK'ya ait olduğu bir
kez daha vurgulanıyordu.
Kanuna göre toplanan derilerden elde edilen gelirin yüzde
55'i THK'ya, yüzde 20'si Kızılay'a, yüzde 20'si Çocuk Esirgeme Kurumu'na, yüzde
5'i ise Türkiye Diyanet Vakfı'na gidecekti.
***
THK dışında kurban derisi toplayanların kanunen 3 ila 6 ay
arasında değişen hapis cezasıyla yargılanacağı, toplanan derilere ise el
konulacağı belirtiliyordu. Bazı vatandaşlar
“kestiğim kurbanın derisini istediğim yere bağışlarım. Devlet kurbanımın
derisine karışamaz” diye uygulamaya tepki gösteriyordu. Muhafazakar
vatandaşların tepkisini çeken bu kanun maddesi, Turgut Özal'ın Başbakan olduğu
dönemde 14 Haziran 1986 günü esnetilmişti.
***
Kurban kesenlerin derilerini istediği yere verebilmesine
olanak tanıyan bu serbestlik ortamı, DYP- SHP koalisyonunun iktidarda olduğu
1992 yılında değiştirildi. O dönemde 9’uncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel
Başbakandı. Bu dönemde yapılan düzenlemeyle Kurban derisi toplama yetkisi
tekrar THK'ya verilmişti.
***
Tartışma 2013 yılında yardım toplama esas ve usulleri
hakkındaki yönetmelikte yapılan değişiklikle sona erdi. Düzenlemeyle, kurban
derisi toplama işleminde tekel olan THK'nın bu statüsü alındı. Yönetmelik
değişikliği ile isteyenin istediği yere bağış yapmasının yolu açıldı.
Laik bir ülkede olması gereken de budur. Artık kimse
kimsenin derisine de karışmıyor. Bu konuda tartışmalar da sona ermiş durumda.
***
Öte yandan Türk Hava Kurumu’nu ise sokaklarda hiç
göremiyoruz. Telefonla aradım sordum Türk Hava Kurumu Antalya Şubesinin Başkanı
Cengiz Nizam’a. Ekonomik nedenlerden dolayı eskisi gibi sokak aralarında
mahallelerde dolaşan ekiplerinin olmadığını anlattı.
KUTU
ANTALYA TÜRKİYE BİRİNCİSİ
Kesim yerlerinde irtibat telefonlarının olduğunu belirten
Nizam, “Dileyen Türk Hava Kurumu’na derisini getirip verebiliyor. Türkiye
genelinde Kurban derilerinin yarısı 5 ilde toplanıyor. Bunlar sırasıyla
Antalya, İzmir, Muğla, Aydın ve
Afyonkarahisar. Antalya deri toplamada Türkiye birincisi” açıklamasını yaptı.
Rakamlar ilginç değil mi? Antalya’nın böyle de bir özelliği
var. Bayramınız kutlu olsun…
