17.11.2024 - 09:00
YAYINLANMA25.04.2025 - 20:53
GÜNCELLEMEYüzyıllardan beri süregelen, ihtilafı somut şekilde ispatlayamayan hususların beyan üzere delillendirilmesine yol açan kişi tanık veya şahit olarak adlandırılmaktadır. Usulü, tebliği, görev ve yetkisi farklılık arz etse de temel mantık olarak benzer şekilde gerçekleşmektedir. Olayı gören kişi vaziyeti hüküm verecek kişiye anlatır, takdir hakimindir.
***
Türk
hukukundaki tanımlamada; kamu hukukundan doğan görevle, şahit olduğu olaya dair
bilgilerini anlatıp bazı kanun hususlarına göre (TCK md.6) kamu görevlisi
olarak sayılan kişidir. Önemli olan beş duyu organıyla edindiği bilgileri doğru
şekilde aktarmasıdır.
***
Usulen; dava
konusu hususun tanıkla anlatılacağı dava tarafları veya vekillerince
bildirilmeli, tanıklık yapacak kişilere ise tebliğ gerçekleştirilmelidir.
Mahkemeye tanık olarak bildirilen kişinin, davalı ve davacı tarafın iradesine
bağlı olmaksızın artık kamu tanığı olarak mahkemece dinlenmesi için duruşmaya katılımı
zorunludur. Kanuni sebepler harici tanıklıktan çekilme mümkün değildir.
Usule uygun çağrıldığı halde mazeretsiz gelinmezse zorla
getirtilir ve gelmemesi sebebiyle aleyhinde oluşacak para cezalarının
tarafınca karşılanmasına hükmolunur. Tanığın, geçerli bir mazereti olmaksızın
duruşmaya katılmaması halinde mahkemece, tanık hakkında ihzar
çıkartılarak bir sonraki duruşmada hazır edilmesi için kolluk kuvvetlerine
müzekkere yazılır. Tanık
bir sonraki duruşmaya davetiye ile çağrılmaz, kolluk kuvvetlerince evinden
alınarak duruşma salonunda belirtilen gün ve saatte hazır edilir.
***
Mevcut Türk
Hukuku kapsamındaki genel olarak tanık tanımlaması bu şekilde ifade edilebilir.
Karşılaştırmalı hususta ise durum daha farklı olarak şekillenmektedir.
Özellikle Şer’i Hukuk ile Türk Hukuku arasındaki farklılıklar ise dikkate değer
bir kapsamda yer almaktadır.
***
Şer’i hukuk
alanındaki ispat yükü niteliği taşıyan tanıklık ile Türk Hukukundaki tanıklık
farklı bir statü içermektedir. Türk Hukukundaki tanıklığın ispat yükü her
alanda kesinlik arz etmemekte ve takdir hakimin kapsamı içerisinde yer
almaktadır. Kesin delil niteliği taşımamakla birlikte ikincil derecede bir
ispat aracıdır demek mümkündür.
***
Ancak şer’i
hukuktaki tanıklık tüm hukuk alanlarında delildir ve esas şart ise belirli bir
sayıda olmasından geçer. Şahitlerin belirli bir sayıda olmaması, yeminsiz ifade
edilmesi caizliği vaziyeti etkiler. Örneğin; Şer’i hukuka göre suç niteliği
taşıyan Zina suçunun ispatı dışında tüm haklarda iki erkeğin şahitliği kabul
edilir. İki erkeğin şahitliğinin kabul edildiği yerlerde bir erkek ile beraber
iki kadının şahitliği de geçerlilik arz etmektedir. Tek kişinin şahitliği ise
genel olarak ve dini işler haricinde kabul görmemektedir.
***
Türk
Hukukunda yalan tanıklık gerçekleştirilmesi halinde TCK md. 272 kapsamında yer
alan Yalan Tanıklık Suçunun işleneceği ortaya konulmuştur. Gerçeğe aykırı
şahitlik; yargılama konusu olay hakkında bilerek gerçeğe dışı beyanda bulunma,
açık ve bariz şekilde gerçeği inkar ederek yalan söyleme ve tanığın kendisine
sorulan olay hakkındaki bilgisini az veya çok saklaması suretiyle
gerçekleşmektedir. Ancak tanığın beyanları arasında çelişki bulunması tek
başına yalan tanıklık suçunun oluştuğunun kabulü için yeterli değildir. Suçun
tüm unsurlarının bilinerek ve istenerek yapıldığının ispatı şarttır. Vaziyetin
ispat edildiği takdirde ise soruşturma kapsamındaysa 4 aydan 1 yıla kadar,
mahkeme huzurunda olduğu takdirde 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası
verilmektedir.
***
Ancak Şer’i
Hukukun yaklaşımı ise farklı kapsamda yer almaktadır. İlk olarak; kararın
bozulması ve şahidin tazminat ödemesine hükmeder. Ancak diğer mezheplerde ise
farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Örneğin Malikilere göre konusu cinayet olan
davalarda infaz gerçekleşse dahi hüküm bozulur, şahitlere tazminat ödetilir.
Konusu mal olan davalarda hüküm verilen nesne alınmazdan önde de sonra da hüküm
bozulmamaktadır. Ancak Hanefilerde ise vaziyet farklıdır. Yalancı şahidin
insanlar arasında teşhir ve ilan edileceği fakat tazir cezasının verilmeyeceği
açıklanmaktadır. Şafiiler, Hanbeliler, Malikiler ise bunun tam tersi
niteliğinde bir hükme cevaz vermiştir.
30.06.2025 - 00:06
23.06.2025 - 00:16
15.06.2025 - 23:48
09.06.2025 - 00:06
02.06.2025 - 00:05
26.05.2025 - 00:08
19.05.2025 - 00:08
12.05.2025 - 00:13
05.05.2025 - 00:19
28.04.2025 - 00:04
20.04.2025 - 09:00
13.04.2025 - 09:00
06.04.2025 - 09:00
30.03.2025 - 09:00
23.03.2025 - 09:00
16.03.2025 - 09:00
09.03.2025 - 09:00
02.03.2025 - 09:00
23.02.2025 - 09:00
16.02.2025 - 09:00
10.02.2025 - 09:00
02.02.2025 - 09:00
26.01.2025 - 09:00
21.01.2025 - 09:00
12.01.2025 - 09:00
05.01.2025 - 09:00
29.12.2024 - 09:00
15.12.2024 - 09:00
08.12.2024 - 09:00
01.12.2024 - 09:00
10.11.2024 - 09:00
03.11.2024 - 09:00
27.10.2024 - 09:00
20.10.2024 - 09:00
13.10.2024 - 09:00
06.10.2024 - 09:00
29.09.2024 - 09:00
22.09.2024 - 09:00
15.09.2024 - 09:00
08.09.2024 - 09:00
01.09.2024 - 09:00
25.08.2024 - 09:00
20.08.2024 - 09:00
12.08.2024 - 09:00
04.08.2024 - 09:00
28.07.2024 - 09:00
21.07.2024 - 09:00
14.07.2024 - 09:00
07.07.2024 - 09:00
30.06.2024 - 09:00
23.06.2024 - 09:00
19.06.2024 - 09:00
09.06.2024 - 09:00
02.06.2024 - 09:00
19.05.2024 - 09:00
12.05.2024 - 09:00
05.05.2024 - 09:00
28.04.2024 - 09:00
21.04.2024 - 09:00
14.04.2024 - 09:00
10.04.2024 - 09:00
07.04.2024 - 09:00
01.04.2024 - 09:00
24.03.2024 - 09:00
17.03.2024 - 09:00
10.03.2024 - 09:00
03.03.2024 - 09:00
25.02.2024 - 09:00
18.02.2024 - 09:00
12.02.2024 - 09:00
06.02.2024 - 09:00
BİR CEVAP YAZ
E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir